Arrautzari buruz beti jakin nahi duzun eta galdetzera ausartu ez zaren guztia.
Hotz garaian, proteinak hartzeak gorputzari konpontzen eta ehunak eratzen laguntzen dio. Larruazalean hiru proteina mota sortzen laguntzen duten aminoazidoak ere ematen dituzte: kolagenoa, elastina eta keratina, azaleko hesiaren proteina nagusia. Arrautzetan aurki ditzakegu, gure eguneroko dietan sartzeko elikagai ezin hobea.
Arrautzan ere A bitamina aurkitzen dugu, oso garrantzitsua larruazala birsortzeko prozesu hauetan; izan ere, neguan larruazalaren lehortasunak eragin dezakeen hanturarekin aurre egiten laguntzen digu.
Konpartitu:
ARRAUTZA, ZURE ALIATUA HOTZAREN AURREAN
Udazkena eta negua iristearekin batera hasi ginen larru tirante eta lehorragoa nabaritzen. Larruazala da tenperaturen jaitsierarekin eta haizearen ondorioengatik sufritzen duen organo nagusietako bat.
Iritzi aldaketa hori koipe mota hori xurgatzeko mekanismoak ezagutu ondoren sortzen da. Xurgatu dezakegun kolesterolak muga bat du egunero. Behin muga horretara iritsita, gure organismoak baztertu egiten du. Gure gorputzak kolesterola hesteen bidez lortzen du edo gibelean egin dezake beste koipe mota batzuen bidez.
Horregatik, kolesterol iturriak murriztea aukera bat bada ere, kasu honetan, arrautza, ez dira hainbeste murriztu behar, osasunerako onura ugari dituztelako. Arrautzaren oligoelementuek eta haien bitaminen ekintza antioxidatzaileak laguntzen dute gure organismoa babesten endekapenezko prozesuetatik, diabetesetik, makularen endekapenetik eta, halaber, gaixotasun kardiobaskularretatik.
Konpartitu:
Zenbat arrautza jan daitezke egunean kolesterola igo gabe?
Duela urte batzuk, gure elikaduraren barruan arrautza gehiegi ez erabiltzea gomendatzen zen, batez ere kolesterol altua izanez gero. Gaur egun, espezialistek baieztatzen dute egunean jan daitekeela, arazorik gabe.
- 3-5 minutu: zuringoa ez da erabat mamitzen eta gorringoa ia likidoa dago. Ezin hobea gosaltzeko.
- 6 minutu: gorringo erdi likidoa eta argia lortzen dugu, irmoa baina leuna eta biguna. Ezin hobeak dira zopa- eta barazki-pareak.
- 8 minutu: arrautza gogor baten lehen etapa. Leuntasun pixka bat erdian.
- 10-12 minutu: arrautza gogor tradizional bat lortu genuen, zuringoa erabat egosia eta gorringoa sendoa. Betegarrietan, entsaladetan, kremetan, sandwichetan erabiltzen den arrautza erabiliena da.
Konpartitu:
ARRAUTZA EGOSTEKO DENBORAK
Denek dakite arrautza bat egosten. Izan ere, arrautza bat tarte batez ur irakinetan uztea, ateratzea eta zuritzea bezain funtsezkoa da. Sukaldean trebeak ez direnentzat ere, arrautza bat arrakastaz egostea lor dezakete.
Ataza bera alde batera utzita, elikagai hori egosteko denborak arrautza egosia egoera desberdinetan jateko aukera-sorta bat eskain diezaguke. 10 minutu denbora estandarra da, baina beti jolastu daiteke honekin gure plater tradizionalei (eta ez hainbeste) fantasia pixka bat emateko.
Kolore ezberdinak oiloaren genetikaren araberakoak dira, hau da, bere arrazaren araberakoak. Marroiak arraza gorriko oiloek jartzen dituzte, eta zuriak, berriz, oilo zuriek.
Baina nondik dator kolorea? Oilasko-obuluak obulutegietan sortzen dira. Erabat eratutako obulu batek obulutegia utzi eta obidukian uzten du oiloaren ugalketa-sistemaren zatia.
Prozesuaren amaieran, oilo batzuek oskola koloreztatzen duen pigmentu bat askatzen dute. Pigmentu horri ovoporfirina deitzen zaio eta kolorean eragiten du; kasu honetan, protoporfirinaren kontzentrazio altuek arrautza marroiak eragiten dituzte. Pigmentu hau oiloaren arrazari lotuta dago eta ez elikadurari.
Konpartitu:
Kolore desberdinetako arrautzak egoteko arrazoia
Supermerkatu bateko arrautzen korridoretik paseatzeak 2 kolorez bereizitako arrautzak dituzten kartoiak daudela ikustea ahalbidetzen du: zuriak eta marroiak. Biek itxura desberdina dute, baina behin irabiatu eta tortilla bihurtu edo gozogintzako edozein plateretan laberatu ondoren, ez dute inolako desberdintasunik erakusten. Zergatik dute oskol desberdina, berdin badakite? Pista bat emango dizugu: ez dago oiloaren elikaduraren mende.
Zaporeari dagokionez, adituek diote txikienek zapore kontzentratuagoa dutela, baina arrautza mota horiek dira gutxien kontsumitzen direnak, baita supermerkatuetan aurkitzen gehien kostatzen direnak ere.
Arrautzen neurriak araututa daude eta taila amerikarren letrekin markatzen dira. Arrautza bat txikitzat (S) hartzen da unitateak 53 gramo baino gutxiago pisatzen duenean. Medianoa (M) tamaina horretatik 63 gramora iristen da; 73 gramo arte handitzat hartzen da (L) eta kopuru horretatik aurrera estra-handi edo XL gisa sailkatzen da.
Nahiz eta preziatuagoak eta garestiagoak izan, azken horiek eragozpenen bat edo beste izaten dute, hala nola oskola finagoa eta, beraz, hauskorragoa dela, eta, beraz, kanpoko faktoreetatik gutxiago babestuta egongo direla.
Gozokiak eta pastelak egiteko erabili behar direnean, garrantzitsua da haien tamaina kontuan hartzea. Elikaduraren ikuspegitik ez hainbeste, mantenugaien kopurua ez baita tamainarekiko proportzionala.
Konpartitu:
ARRAUTZEN TAMAINA ETA PROPIETATEAK
Arrautza bat bestea baino handiagoa izatea oiloaren adinaren mende dago erabat.
Heltzen doazen heinean, arrautzen tamaina handitu egiten da, eta errunaldiaren maiztasuna ere handitu egiten da. Errunaldi hori egunean batekoa izango da, gutxi gorabehera, urtea iristen denean.
- Egosi aurretik, arrautzak hozkailuan baino 20 minutu lehenago atera eta giro-tenperaturan utzi. Horrela, ur beroarekin kontaktuan jartzean pitzatzea prebenitzen dugu.
- Ura berotzen jartzen duzunean, gehitu gatz pixka bat. Gero, azala errazago kentzen lagunduko du.
- Itxaron ura irakiten egon arte kazolan sartzeko. Egin ezazu suabe eta koilara batekin, kazolaren hondoan jo ez dezaten.
- Azken trikimailua: egosi ondoren, izotz ontzi batzuk gehitzea.
Zuritzeko trikimailuak:
-Emaiozu kolpe leun bat koilara batekin arrautzaren muturrean. Gero, igurtzi arrautza zure esku artean eta ikusiko duzu nola azala askatzen den bakarrik.
- Sartu arrautza ur hotzez estalitako ontzi batean. Astindu gogor zenbait aldiz eta ikusiko duzu nola azala askatzen den. Gero, hondar batzuk kendu beharko dituzu.
Konpartitu:
NOLA LORTU ARRAUTZA EGOSIAK BEHAR BEZALA ZURITZEA
Arrautza egosiak zuritzeak lan erraza dirudi, baina ohikoa da oskola arrautzaren hormetan itsastea eta arrautza apurtzea. Errezeta batzuetarako ez du axola, baina plateretan zainketa gehiago behar duten errezetetarako, beharrezkoa da arrautzak bere forma mantentzea eta ez apurtzea. Hobeatik, hori gerta ez dadin, arrautza perfektuak bermatuko dizkizuten trikimailu batzuk uzten dizkizugu, modu errazean:
Arrautzak beti hozkailuan gorde behar dira etxera ekartzen direnean. Horrela, tenperatura optimoan egongo dira eta tenperatura altuen ondorioak saihestuko ditugu.
Ontziko iraungitze-datak eta ontziratze-datak zaindu behar ditugu.
Higieneagatik garbitu behar zirela pentsatu ohi zen, baina, gaur egun, adituek diote hori arriskutsua izan daitekeela, mintz babeslea suntsitu egiten delako. Beraz, ez ditugu garbitu behar.
Irabiatzeko erabiliko den plateraren ertzean arrautza ez kraskatu. Salmonellaren bakterioa oskolean egon daiteke.
Tortillak berehala jan behar dira, edo, bestela, hartu arte hoztu, eta bi egunera bota.
Kontu handiz ibili behar dugu maionesekin, kremekin edo etxeko saltsekin. Berehala sartu behar dira hozkailuan, kontsumitu arte.
Arreta handia jartzea jatetxeetan, tabernetan edo hondartzetako txosnetan udako hilabeteetan. Zaila da jakiten zer higienerekin gorde, kontserbatu eta prestatu diren platerak egiteko erabili diren arrautzak.
Konpartitu:
Udan kalitatezko arrautzak prestatzeko eta jateko moduak
Arrautzak aukera zoragarria dira udako afari azkar baina gozoak egiteko. Elikagai fresko eta moldakorra da, eta dituen propietate eta onurez gain, sukaldaritzako gaitasun handiko elikagaia da. Baina, tenperatura altuek bereziki eragiten dioten produktu delikatua da. Beroak bakterioak ugaritzea eragiten du elikagai honetan, eta, horretarako, kontu handiz ibili behar da urte sasoi honetan kontserbatu eta prestatzeko.
Hozkailuan ondo kontserbatuta badago, fresko mantenduko da 28 egunetan zehar. Data hori arrautzontzian bertan “lehenetsitako kontsumo-data” gisa adierazita dago. “Lehenetsitako kontsumo-data” ez da iraungitze-data bat: arrautza freskotzat jotzen ez denean adierazten du, hau da, kalitatea galdu duena. Data hori gaindituta, arrautza 75ºC-tik gorako tenperaturan egostea gomendatzen da.
Beste teknika bat arrautza puskatu eta plater lau baten gainean jartzea da. Arrautza freskoa bada, gorringoa erdian mantenduko da, itxura konpaktu eta ganbilarekin. Bestela, gorringoa zuringoaren alboetarantz mugituko da. Bestalde, zuringoari erreparatu behar diogu: gardena izan behar du, orbanik gabea eta gelatina-sendotasunekoa.
Konpartitu:
Nola antzeman dezakegu arrautza fresko bat?
Baserrietatik supermerkatuetara iristen diren arrautzak freskoak dira, hau da, A kategoriakoak; beraz, zuzeneko kontsumorako egokiak.
Baina, nola jakin dezakegu kontsumituko dugun arrautza freskoa den eta egoera onean dagoen ala ez?
Adibidez, haragi edo arrain gutxiago jaten duen norbaitek arrautza gehiago jan ditzake organismoak behar duen proteina emateko. Era berean, ohiko moduan ariketa fisikoa eta kirola egiten duten pertsonek arrautza gehiago jan ditzakete. Azkenik, gomendagarria da gehiegizko pisua duten pertsonek gorringoaren kantitatea mugatzea, arrautzaren zati koipetsua delako.
Konpartitu:
Astean zenbat arrautza dira gomendagarriak?
Astean hiru eta bost arrautza artean jatea gomendatzen da, baina, neurri handi batean, pertsona bakoitzaren dietaren araberakoa da.
Gakoa gatza da, edozein motatakoa. Arrautza gatzez estali behar dugu. Arrautzak gatza xurgatuko du honi atxikituz. Horrela utzi hamar edo hamabost minutu. Denbora honen ondoren, arrautza gogortuko da eta biltzea askoz errazagoa izango da.
Konpartitu:
Isuritako arrautza garbitzeko trikimailurik onena
Inoiz arrautza bat lurrera erori bazaizu, konturatuko zinen zein itsaskorra eta irristakorra den. Trikimailu erraz bat dakarkizuegu, edozein arrautza-hondar biltzen eta errazago garbitzen lagunduko dizuena.
Arrautzak jateko lau modu bereziki osasungarri eta zaporetsuak daude: mikrouhin labean prestatu, egosi, eskalfatu edo omelette eran sukaldu. Arrautza prestatzeko azken modu hori da olioa behar duten lauretatik bakarra, baina zartaginean itsastea saihesteko nahikoa da.
Konpartitu:
Arrautza jateko lau modu osasungarri
Arrautzaren onurak ugariak eta oso ezagunak diren arren, garrantzitsua da behar bezala prestatzea, zure osasunaren egoeraren arabera. Adibidez, arrautzak jateari uko egin gabe dieta osasungarriagoa izatea pentsatzen ari bazara, hainbat formula ekarriko dizkizugu olioa ahalik eta gehien saihesteko.
Egoera txarrean egonez gero, salmonela ezaguna bezalako mikroorganismoak eta bakterioak arrautzan sartzen dira eta kutsatu egiten dute. Horrelako arrautzaren bat kontsumituz gero, intoxikatu egiten gara.
Kontsumitzaileok gara mota horretako elikadura-arriskuak saihesteko lehen oztopoa. Arrautzak erosi aurretik, haien egoera egiaztatu behar dugu, haien oskola garbi eta osorik dagoela, eta astintzen baditugu ez dugula mugimendu likidorik entzuten.
Arrautzen tamaina eta forma ere kontuan hartu behar ditugu. Ezin dira oso txikiak edo itxuragabeak izan.
Konpartitu:
Arrautzaren oskolaren funtzioa
Arrautzaren oskolaren funtzioa barrualdea agente kutsatzaileetatik babestea da. Horregatik, oskolaren egoera funtsezko faktorea da arrautzaren kalitatea ebaluatzeko. Oskolak gogorra izan behar du.
Gorringoa erabiltzeko arrazoi nagusia bere gantzak dira, baita likidoekin elkartzeko erraztasuna ere. Horrela, errezetaren osagai guztiak emultsionatzen dira, nahasketa homogeneoa eginez. Gorringoek ere zaporea eta ehundura leun eta atsegina ematen dute ogiari.
Zuringoak erabiltzen direnean arrautzaren ekarpena ezberdina da, batez ere irabiatzen badituzu. Irabiatutako zuringoek hartzitzeko propietatea dute, baita merenge paregabea egiteko erraztasuna. Zuringoak irabiatzen direnean, aire-burbuilak sartzen dira, labearen beroarekin prestaketa arina izan dadin legamiarik erabili gabe. Arrautzaren zuringoa oso onuragarria da, ez du gantzik, ezta kolesterolik eta B bitamina kantitate handien iturri da.
Arrautza osoa erabiliz gero, zuringoekin egindakoak bezain onak diren merengeak sortzeko gaitasuna galtzen da. Hala ere, oraindik ere egitura gehitzen die pastelei. Hau da, labearen beroarekin, adibidez, arrautza sendotu eta gogortu egiten da, gure postreei egitura iraunkorra emanez.
Konpartitu:
Ba al dakizu arrautzak zertarako erabiltzen diren gozogintzan
Arrautzak ezinbestekoak dira pastelak, galletak eta osagarri gozoak egiteko, hala nola kremak eta merengeak. Arrautzari esker postreek egitura izatea lortzen dugu, osagai ezberdinen nahasteari egonkortasuna ematen diolako. Arrautza erabiltzen dugun atalaren arabera, emaitza bata edo bestea izango da, gorringoak eta zuringoak funtzio desberdinak betetzen baitituzte.
Bazenekien ile lehorra baduzu, bizirik gabea eta plantxak eta lehorgailua etengabe erabiltzeak eragindako kalteak dituena, arrautza zure aliaturik onena dela zure ileari bizitza berriz emateko?
Arrautza irensteak adats leun, erraz eta osasuntsua lortzen laguntzen du.
Bazenekien, gainera, arrautzaz egindako maskara baten ilean zuzenean aplikatzeak sustraiak eta puntak suspertuko dituela? Hobean ilerako maskara perfektuaren errezeta eman nahi dizuegu.
Ontzi batean 2 arrautza bota eta bota itzazu eta gehitu koilarakadatxo bat jogurtarekin eta koko-olioarekin. Nahasketa duzunean, ilea pixka bat busti ondoren, aplikatu eta utzi 40 minutuz. Ondoren, garbitu ur epelarekin eta… Listo!
Ekintza hori astean bitan edo hirutan errepikatuz gero, munduko adarrik indartsuena jantziko duzu.
Konpartitu:
Arrautza, ile sendo eta distiratsuari eusteko aliatu perfektua
Gure sukaldeetako elikagairik gustukoena izateaz gain, dituen mantenugai eta onura ugarien ondorioz, arrautza gure edertasun-errutinen aliatua ere bada, bai irenstearen bidez, bai ilea eta azala emanez.
Arrautzek lau irudi geometriko dituzte: esfera, elipsoidea, oboidea eta piriformea (kono baten antzekoa). Formula matematiko unibertsal berri hori lau parametrotan oinarritzen da: arrautzaren luzera, zabalera maximoa, ardatz bertikalaren desplazamendua eta diametroa luzeraren laurden batera.
Hainbat aplikazio-aukera ditu, hala nola arrautzen segmentazioan eta sailkapenean bertan, ontziak egiteko eta eraikitzeko, etab. Arkitekturan bertan ere erabil daiteke, Londresko Udalarena bezalako sabaietan aplikatzeko; izan ere, horrek, arrautza-forma horrekin, hormen karga murrizten du eta horretarako material gutxiago erabiltzeko aukera ematen du.
Bai, ondo irakurri duzu. Plastikozko botila tresna bikaina izan daiteke zeregin zail horretatik azkar askatzeko.
Trikimailua sinplea da: botila estutu, gorringora hurbildu, askatu eta, xurgatuz, gorringoa igo eta botilan sartuko da.
Oso erraza da.
Erabili trikimailu hau, eta gorringoak zuringoen ontzian irrist egitea saihestuko duzu, sukalde guztia pringatu barik.
Hori bai, lehenago ziurtatu botila garbi eta hutsik dagoela, arrautzaren zaporea kentzen diguten beste zaporerik ez baitugu nahi.
Badaezpada ere, trikimailu sinestezin hau errepikatuko dizugu: arrautza bat plater batean jarri eta botila pixka bat zapaldu, lepoa gorringora hurbilduz. Presioa pixka bat lasaitzen duzunean, botilak gorringoa xurgatuko du.
Eta horrela, zuringoa platerean eta gorringoa botilan geratuko da.
Konpartitu:
Gorringoa eta zuringoa bereizteko behin betiko trikimailua
Inoiz gertatu al zaizu gorringoa eta zuringoa bereiztean, saiakeran geratu zarela?
Gaur, gorringoa eta zuringoa plastikozko botila batekin bereizteko trikimailu harrigarri bat erakutsiko dizugu.
Ez kezkatu, arrautz egosia egiterako orduan egiten ditugun ohiko akatsak argituko dizkizugu eta nola saihets ditzakezun, arrautza gogorraren egosketa perfektua izan dadin.
Ohiko akatsak:
1-Freskoa ez den arrautza erabiltzea
a. Onena, arrautza freskoak, kalitatezkoa eta hurbileko produktua izatea
2- Arrautzaren edo kazolaren tamaina ez duela axola pentsatu
a. Arrautzak egosteko tamaina ertaina-handia da onenena, eta arrautz bat edo gutxi egiten badituzu, hobe kazola txiki bat erabiltzea.
3-Egoste-denbora ez kontrolatzea
a. Hori nahi dugun testuraren araberakoa da: 6 minutu inguru ramen arrautza batentzat, 10 minutu inguru arrautza gogor oso batentzat. 15 min gehiegi izan daiteke.
4-Arrautza hausten ari dela pentsatzea
a. Hobe da arrautza hozkailuaren aurretik pixka bat ateratzea, talka termikoa saihesteko.
b. Ura irakiten hasi baino lehen jarri arrautza
5-Gorringoa berdea geratzea
a. Gehiegizko beroaren ondorioz gertatzen da hori. Horregatik, ez duzu egoste-denbora handirik behar, zeren eta, klarako sufrea ez bada, gorringoko burdinarekin kontaktuan jarriko baita eta burdin sulfuroaren kolore berdea sortuko baitu.
6-Ur hotzetan ez sartzea
a. Hau da beste klasikoetako bat; beraz, ur hotzetan murgildu behar duzu, eta metatutako beroarekin egosten segitzea saihestu.
7-Hozkailuan gorde
a. Azkenik, oinarrizko aholku bat: jatera zoazenea egosi eta ja , eta ez gorde hozkailuan edo, zuritu ondoren, atseden-ordu askotan.
Trikimailu horiekin eta akats horiek saihestuz, zure arrautza primeran aterako da, eta badakizu, Hobea bada, askoz hobeto.
Konpartitu:
Arrautz egosia egiterako orduan egiten ditugun 6 akats
Hain erraza dirudi…, baina hainbestetan zailtzen da ezen, benetako sukaldarientzako lana ematen duela. Inoiz ez zaizu gertatu gorringoa berdez geratzea edo egositakoan zuringo-negarrak ateratzea?
D bitamina edukitzeak kaltzioa xurgatzen eta hezurrekin lotutako gaixotasunak saihesten laguntzen digu, osteoporosia adibidez.
Anemia dutenentzat aproposa da, burdina ugari duelako. Selenioak eta zinkak, berriz, herdoilaren aurkako elikagai bihurtzen dute, eta zelulen zahartzea saihesten lagun dezake.
Arrautza ere lagungarria izan daiteke ikusmenarekin lotutako gaixotasunei aurrea hartzeko, luteina duelako.
Zeren zain zaude zure dietan arrautza gehiago sartzeko? Pertsona heldu eta osasuntsu batek 6 eta 7 arrautza artean jan ditzake astero. Gainera, oso elikagai moldakorra, osasungarria eta elikagarria da, eta errezeta askotan sar daiteke.
Ez ahaztu gure errezeta-saila bisitatzea. Bertan, proposamen ezberdin, erraz eta gozo asko aurkituko dituzu.
Konpartitu:
Zergatik kontsumitu behar ditugu arrautzak normalean?
Bazenekien arrautza dela dagoen elikagairik elikagarrienetako bat?
Proteina ugari duenez, elikagai ezin hobea da kirolarientzat, haurdun dauden emakumeentzat eta haurrentzat.
Arrautzak b taldeko bitaminak ditu, energia ematen digutenak eta nerbio-sistema orekatzen eta garunaren funtzioa hobetzen laguntzen digutenak.
- Proteina-iturri garrantzitsua da. Ezin hobea hazkunde-etapetan eta kirolarientzat.
- Giharrak eta hezurrak indartzen ditu.
- E bitaminan eta B taldeko bitaminetan aberatsa, energia lortzen eta immunitate-sistema indartzen laguntzen dutenak.
- Kaloria gutxi ditu.
- Arrautzaren zuringoak soilik 15 kaloria ematen ditu.
- Ez du kolesterolik.
- Ez du koiperik. Arrautza batek 5-6 gramo koipe besterik ez du.
- Presio arteriala murrizten laguntzen du.
Konpartitu:
Arrautza-zuringoaren onurak
Arrautza gehien kontsumitzen den elikagaietako bat da. Errezeta askotarako erabiltzen da. Ba al zenekien arrautza-zuringoak energia izaten, zure muskuluak indartzen eta kolesterol-mailak murrizten laguntzen duten propietateak dituela? Sartu arrautza-zuringoa gosarian edo ariketaren ondoren, giharrak errekuperatzeko. Arrautza zuringoaren onura garrantzitsuenak zein diren kontatuko dizugu:
Arrautzek propietate asko dituzte; besteak beste, triptofano ugari dute, batez ere, ernamuina, animalia-proteinaren zati bat; horregatik, serotonina sortzen laguntzen dute, efektu lasaigarria duelako ezaguna.
Plantxan edo egosita jan daitezke, bi aukerek energia gehiago emango baitiote gorputzari.
Gainera, triptofanoa ere ezinbestekoa da melatoninaren sintesia egiteko; hormona horrek loa bateratzen laguntzen du, eta hobeto atseden hartzen lagunduko digu.
Konbinatu arrautzak dieta osasuntsu batekin eta ariketa fisikoarekin, eta mantendu gorputza aktibo, zure gorputzari hobeto atseden hartzen eta errazago erlaxatzen laguntzeko.
Konpartitu:
Hobeto deskantsatu eta erlaxatu arrautzari esker
Bazenekien arrautzaren propietateek, batez ere gorringoak, lagundu diezazuketela hobeto atseden hartzen eta erlaxatzen?
Erlaxatzea eta atseden hartzea funtsezko alderdiak dira gure osasuna erabat orekatuta egon dadin; izan ere, atseden txarrak eta estresak zenbait gaixotasun izateko arriskua areagotu dezakete, hala nola antsietatea edo obesitatea.
Arrautzak proteina-iturri handia dira, eta, beraz, oso gomendagarriak dira kirola maiz egiten dutenentzat, haien ehunak eta muskulu-masa birsortzea beharrezkoa izango baita. Horregatik, pertsona horiek astean zazpi arrautza ere jan ditzakete.
Aldiz, astean bitan edo hirutan kirola egiten baduzu, zure dosia erdira jaitsi beharko duzu, eta bi edo hiru arrautzetara jaitsi bizimodu sedentarioa baduzu.
Nabarmendu behar da gehiegizko arrautza ez dela oso arriskutsua osasunerako, gure dietan oinarrizko elikagaia baita, ezaugarri onuragarri askokoa, baina ‘nutrizio monotonia´ deritzona eragin dezake. Nutrizio monotoniak funtsezko mantenugairik eza eragiten du, eta, beraz, astean 20 eta 30 elikagai artean kontsumitzea gomendatzen da.
Mantendu dieta osasuntsu eta askotarikoa, fruta, barazki eta, jakina, arrautza ugarikoa; edan ura maiz, eta egin ariketa fisikoa gutxienez astean hirutan, zure organismoa aktibo mantentzeko.
Konpartitu:
Astean zenbat arrautza hartu behar zenituzkeen zure jarduera fisikoaren arabera
Behin baino gehiagotan desmitifikatu dugu lehengo gomendioa: astean bi arrautza bakarrik kontsumitu behar dira, ez baitago kopuru itxirik kontsumitzeko gomendatua edo debekatua. Astean kontsumitzen duzun arrautza kopurua egiten duzun jarduera fisikoaren araberakoa izango da. Jakin nahi duzu zenbat jan beharko zenukeen zuk? Jarraitu irakurtzen.
Arrautza batek egunean hartzea gomendatzen den selenioaren %22raino dauka; osagai hori funtsezkoa da gure sistema immunologikoa suspertzeko.
Horregatik, egunean bi arrautza jarriz gero, neguan eta tenperatura baxuetan hain ohikoak diren infekzio batzuetatik babes zaitezke.
Urte berri honetan zaindu zaitez, elikadura arduratsu batekin, eguneroko ariketarekin, ur asko edanda eta, jakina, Hobearekin.
Konpartitu:
Indartu zure defentsak Hobearekin
Neguan hotzeria, katarroa eta gripea ohikoak dira. Elikadura on batek, zure defentsak indartzeko eta gaixotasun horietako asko saihesteko modu hoberena da. Bazenekien arrautza zure dietan sartzeak birusei aurrea hartzen lagun diezazukeela?
Proteinak eta A, D, B eta B12 bitaminak ditu arrautzak. Koiperik gabeko eta energia-balio handiko elikagaia da; horregatik, bereziki gomendagarria da ohiko kirolarientzat.
Gure ile eta hortzeriaren osasuna zaintzen laguntzen du eta gibela eta bihotza babesten ditu. Etxeko txikien elikaduran ere laguntzen du, gozoa, prestatzeko erraza eta oso elikagarria baita.
Arrautzaren onurak ez dira plano fisikora mugatzen, depresioari aurre egiten laguntzen du eta “elikagai zoriontsutzat” hartzen da, arrautzaren kontsumoak gure gogo-aldartea hobetzen baitu.
Jarraitu adituen gomendioei eta zaindu zure osasuna egunero Hobearekin.
Konpartitu:
Zergatik izan beharko litzateke arrautza egunero kontsumitu beharreko osagarria?
Arrautzak onura ugari ditu eta bereziki positiboa da gure dietan. Gero eta aditu gehiago ados daude egunean arrautza bat kontsumitzea gomendatzearekin. Jakin nahi duzu zergatik? Jarraian kontatuko dizugu.
Neguko hilabeteetan gure azala mantentzeko, garrantzitsua da animalia-jatorriko proteina ugariko elikagaiak kontsumitzea, hala nola arrautza. Gainera, hezegarriak direnez, gure azala hidratatuta egoten da lehorte-une horietan.
Arrautzetan dauden A, B, D eta E bitaminak ere oso beharrezkoak dira eta gure azalak behar dituen mantenugaiak dituzte.
Negu honetan azala zaintzeko, dieta osasuntsua eta askotarikoa izan behar duzu, frutaz, barazkiz eta, jakina, arrautzaz betea; eta maiz edan ura.
Konpartitu:
Zaindu zure azala arrautzaren elikagaiei esker
Hotza iristen denean, gure azalak nabaritzen du, eta horregatik garrantzitsuagoa da gure dietan hura zaintzen lagunduko diguten elikagaiak sartzea. Gainera, gaur egungo egoeran, maskarak eguneroko bizitzan funtsezko elementu gisa gehitu behar ditugunean, gure aurpegiko azala errazago ahultzen da. Badakizu zure eguneroko elikaduran arrautza sartzeak lagundu diezazukeela zure azala zaintzen?
Izugarri gustatzen zaigu eguzkia hartzera esertzea; izan ere, suspergarria izateaz gain, osasuntsua da. Askok ez dakite arrautza jateak ere ematen diola gorputzari behar duen D bitamina-dosiaren zati bat.
D bitaminak lagundu egiten dio gure organismoari kaltzioa digeritzen, gure hezur eta muskuluentzat hain beharrezkoa baita, eta immunitate-sistema indartzen du, birusei eta bakterioei aurre egiten laguntzeko.
Eman zure gorputzari D bitaminaren dosi estra bat, arrautza sartuz zure asteko dietan!
Konpartitu:
Arrautzak, D bitaminaren iturri
D bitaminaren iturri bati buruz galdetzen badigute, gutako gehienok "eguzki-argia" erantzungo dugu. Hala ere, badira mantenugai hori dakarten elikagaiak ere. Horietako bat arrautza da.
Por este motivo, recomendamos a los clientes que se abstengan de consumir los huevos almacenados bajo las siguientes referencias y lotes; y pasen a devolverlos en el establecimiento en el que los adquirieron:
1 docena HUEVO EROSKI M PAIS VASCO EAN: 8480010170344 HUEVO EROSKI L PAIS VASCO EAN: 8480010170368 HUEVO EROSKI XL PAIS VASCO EAN: 8480010170375 Lotes 0302S2010 - 0302S2110 - 0302S2210 - 0302S2310 - 0302S2410 - 0302S2510 - 0302S2710
Para cualquier aclaración al respecto contactar con el Servicio de Atención al Cliente de Corporación Ovo 12 s. coop teléfono 945 123927, de lunes a sábado de 9:00 a 13:30 y de 15:00 18:00 H.
Sentimos las molestias ocasionadas y seguiremos trabajando día a día para garantizar el bienestar de nuestros clientes y la calidad de todos y cada uno de nuestros huevos.
Konpartitu:
Comunicado de la Corporación Ovo 12 S. Coop sobre la retirada de Huevos
Desde la Corporación Ovo 12 S. Coop, como resultado de los habituales controles de calidad, informamos a nuestros clientes de que procedemos a la retirada de varios lotes, debido a un problema higiénico-sanitario en una de nuestras granjas. Si bien no se ha detectado ninguna persona afectada por el mismo, no conformes con los resultados obtenidos y como medida de prevención, hemos retirado los huevos procedentes de la granja afectada.
Kolinak hainbat funtzio betetzen ditu gure organismoan: neurotransmisoreen jarduera ona ahalbidetzen du, mintz zelularrak ekoizteko beharrezkoa da, eta kalte neuronalak birkonpontzeaz arduratzen da.
Hau da, gomendatzen den moduan kolina jateak garuneko gaixotasun guztiak ekidin ditzake, hala nola alzheimer, parkinson, dementzia edo epilepsia, eta minbizia edo gaixotasun kardiobaskularrak ere bai.
Arrautza-zati desberdinen artean, gorringoa da kolina-ehuneko handiena duena. Mantenugai hori kontrolatzen hasi nahi baduzu, jakin behar duzu bi arrautzak 250 mg inguru kolina ematen dutela, hau da, egunero gomendatutako ahorakinaren erdia.
Zaindu zure burua Hobearekin.
Konpartitu:
Arrautza-gorringoa, kolina-iturri bikaina
Kolina da gutxien ezagutzen den eta gure garunak behar duen funtsezko mantenugaietako bat. Nerbio-bulkaden transmisioan parte hartzen duen substantzia kimikoa da, neuronek nerbio-bulkadak azkarrago ekoiztea eta askatzea dakarrena. Ondorioz, oroimena hobetzen eta ikaskuntza errazten du. Kolina gehien duten elikagaietako bat arrautza da.
Arrautza D bitaminan aberatsa den elikagai bat da, hortzetako eta gure hezurdurako kaltzio-balantzeaz arduratzen dena, baina baita gure sistema immuneari depresioa prebenitzen laguntzen dion osagarrietako bat ere.
Dieta askotarikoa eta D bitaminan aberatsa izatea oso gomendagarria da pertsona guztientzat, adina edozein dela ere; eta arrautza da zure gorputzari funtsezko elikagai hori emango dioten elikagaietako bat.
Ez ahaztu arrautza zure dietan!
Konpartitu:
Arrautzak jateak depresioa prebenitzen du
Jakin badakigu arrautza funtsezko osagarria dela gure dietan eta gure gorputza zaintzen laguntzen duela neurri handi batean, baina... ba al zenekien gure aldartea ere mimatzen duela?
Arrautza azido folikoaren iturri bikaina da; ohikoa izaten da emakume ugarik B bitamina-mota honen falta izatea. Elikagai hori funtsezkoa da zelulen metabolismorako eta globulu gorri berriak sortzeko.
Horregatik, gomendio egokitzat jo dezakegu astean 2-3 arrautza kontsumitzea, azido folikoaren iturri baitira; gainera, gibela zaintzen eta babesten dute, eta ilea erortzea eta azazkalak haztea ere saihesten dute.
Beste froga bat: arrautza aliatu handia da zure dietan!
Konpartitu:
Arrautza zure gibela babesteko
Arrautzaz egindako dieta baten onura ugarietako bat gure gibela zaintzea da.
Arrautza, ura eta gatza besterik ez duzu beharko. Trikimailua zartaginean dago: tefloia izan behar du. Jarri sutan, ondo berotzeko; gehitu ura, hondoa estali arte, zentimetro bat gutxi gorabehera. Azkenik, bota gatz pixka bat, arrautza zartaginean itsatsi ez dadin. Lehen urrats horiekin, arrautza frijitua gozoa, eta, aldi berean, osasungarria izatea lortuko duzu.
Gogoratu arrautza elikagai aberatsa dela proteinetan, eta, beraz, osasungarria dela adin guztietako pertsonentzat, bai eta kirolarientzat eta haurdun dauden emakumeentzat ere. Ikusmenari laguntzen dion luteina eta B eta C taldeko bitaminak ditu, nerbio-sistema zaintzen dutenak.
Konpartitu:
Arrautza frijitua oliorik gabe, aukera osasungarriagoa
Olioa gure dietaren funtsezko osagaia da, baina, beste elikagai batzuekin gertatzen den bezala, baliteke ez izatea guztiz osasungarria. Arrautza frijituen errezetak, esate baterako, oliorik gabe kozina daitezke, eta errezeta osasungarriagoa izango da. Nola egin dezaket?
Gure bizitza estilorako hain bitala den elikadura osasuntsuan, kalitate handiko proteina duen eta betidanik akonpainatu digan elikagaia daukagu: arrautza.
Arrautzak, sukaldean erabilera asko duena, ezinbesteko nutrienteak dauzka gure organismoa osotzen dituenak: garuna, ikusmena, hezurrak… Hain garrantzisuak diren nutriente horiek, beste askoren artea, Bitamina A, D, E eta B12, biotina, selenioa, fosforoa, zink eta burdina dira. Haien artean kolina ere barneratzen da, garuna eta nerbio-sistema gure memoria erregulatzen laguntzen duen beharrezko nutrientea izanik. Gainera, gure organismoak kantitate txikia ekoizteko gai denez, arrautzen kontsumoaren medioz aprobetxatu behar genukeen nutrientea da eta horrela bere urritasuna saihestu.
Arrautzak eskaintzen dizkigun onura guzti hauek gure bizitza estiloaren elikadura osasuntsuagoa izatea eta gaixotasunetatik prebenitzea laguntzen dute. Arriskuari aurrez begiak ezarri, kalte handiak ez daitezen etorri!
Konpartitu:
Bizitza estilo osasuntsua eta prebentiboa arrautzarekin
Askotariko, osasuntsua eta orekatua den elikaduraren jarraipena, bizitza aktiboa eta gogo-aldarte emozional egokiarekin batera, gure bizitza estiloarean oinarria da eta gaixotasunei, kardiobaskularrak beste batzuen artean, aurre egiten laguntzen diguna gure gorputzak berhar dituen nutrienteak eskainiz.
Konpartitu:
" onClick="javascript:window.open(this.href, '', 'menubar=no,toolbar=no,resizable=yes,scrollbars=yes,height=300,width=600');return false;" target="_blank" title="Share on Facebook">
Eskerrik Asko!
Gure haztegiak eta animaliak zaintzeagatik... Eskerrik asko.
Hornidura bermatzeko lan egiteagatik... Eskerrik asko.
Hobea dendetara eta supermerkatuetara eramateagatik... Eskerrik asko.
Zuen elikadura gure esku uzteagatik... Eskerrik asko.
Gehien behar dutenak zaintzeagatik... eta arrautza pare bat botatzeagatik, Eskerrik asko.
Arduraz kontsumitu, eta gogoan izan: #GeratuEtxean
WelFair Quality ziurtagiria, IRTA-k Neiker-Tecnalia lankidetzarekin batera kudeatutako Ziurtagiri Independientea da. Korporazioek baserri eta hiltegietako animali ongizatea ebaluatzeko eta kalitatea kontrolatzeko sistemak garatu dituzte.
Ebaluazio hauek bermatzen dituzte praktika onak animali ongizatean, begirunezkoak eta jasangarriak; emaitzen hobekuntzan eragina dutenak, eta gainera, kontsumitzaileentzako segurtasun bat direnak.
Hobean egunero zuretzako aukeratzen ditugu arrautzak, produkzio prozesuko xehetasun guztiak zainduz eta kalitate hoberena eta benetako zaporea bermatuz, horregatik harro gaude esker on berri hau izateaz.
Konpartitu:
Animali-ongizatearen Welfar Quality zigilua lortu dugu
Hobean, Welfair Quality zigilua lortu dugu gure animali-ongizatearen estandarrei esker: zainketak eta gure oilo bakoitzaren osasun ona eta elikadura. Horregatik, gure lurreko Hobea arrautzak lehenengoak dira esker onetaz gozatzeaz.
Arrautzak luteína eta zeaxantinan
aberatsak dira, erretinetan biltzen diren antioxidatzaile indartsuak. Kataratak
edo makulako endekapena maila haundian saihesten dute, ikusmen garesiaren bi
kausa nagusienak, ohizkoa 60 urtetik gorakoen pertsonetan.
Mantenugai hauen xurgapena eta
beharrezkoa den kantitate egokia bermatzeko, aditudun nutrizionistek gomendatzen
dute astean 4-5 arrautz kontsumitzea, gehien bat 3. Adinekoentzat.
Arrautzen kontsumoari buruzko mitoak atzean geratu
direlakoan, bada momentua dieta orekatu bati forma emateko, era guztietako
nutrienteak batzen dituena eta osasuntsu mantentzen laguntzen duena, eta kasu
honetan bezala, zure ikusmena zaintzen duena.
Arrautzaren onuratasunen
artean, badago bat nabarmentzen ez dena: ikusmenarentzat aliatu haundi bat da.
Zaharkidean, ikusmenaren endekatze-prozesua
haunditzen da, horregatik, garrantzitsua da gure dietan Bitaminak eta Omega 3
duten elikagaiak sartzea.
Hainbat ikerketa frogatu dute erlazio estua dagoela garuna eta hestearen artean, hau da, gure digestio-sistemak eragina du emozionalki nola sentitzen garenarekin. Zenbait neurotransmisore, serotonina edo dopamina bezala, neurona batetik bestera gogo-aldartearen mezuak transmititzen dituzte, gorputz osoa komunikatuta mantenduz.
Alde batetik, serotoninak hormona baten moduan jarduten duen neurotransmisorea da, garunenan eta hestean produzitzen dena eta gogo-aldartea eta logura estimulatzen duena. Eta beste aldetik, dopamina arreta eta interesa bultzaten duen neurotransmisorea da. Bai batak baita besteak elikagaien konposaketatik datoz, arrautzeetatik adibidez.
Arrautzek kantitate eta kalitate handiko triptófano eta Bitamina B6 dituzte, sustantzia gakoak direnak eta gure egunerokoan ezinbestekoak suertatzen zaizkigun neurotransmisoreen ekoizpenean laguntzen dituztenak, errutinara itzultzeko beharrezkoak izanik.
Konpartitu:
Arrautza urtarrileko aldaparako
Elikadura ez du soilik nutrizionalki gure organismoan eragiten, baizik eta gure gogo-aldarteen parte ere dira. Izan ere, arrautzak zerikusirik badu eragin emozionala duten gure neurotransmisoreen orekan, serotonina eta dopamina adibidez.
1- Ezin dugu arrautza garbitu hozkailuan sartu aurretik (komenigarria da bere ontzian bertan sartzea bestelako elikagaien usaina ez xurgatzeko), arrautza prestatu baino minutu batzuk lehenago da modu egokia.
2- Gabonetako bazkari eta afaria baino lehenagoko ordu edota egun batzuk aurretik prestatu egin baditugu arrautzezko platerak, hozkailuan izan behar ditugu, tenperatura mantentzeko eta arrautzaren propietateak ez galtzeko.
3- Etxean eta aurrautzez egindako saltsak, mahonesa bezala, momentu horretan edo 24 ordutan kontsumitu behar ditugu. Era berean, supermerkatuan erosten ditugun eta arrautza eramaten dituzten saltsak egunean bertan kontsumitzea gomendagarria da.
¡Festak goza itzazu arrautzak modu arduratsu eta seguruan kontzerbatuz eta kontsumituz!
Konpartitu:
Arrautzaren kontzerbazio eta kontsumorako gomendioak gabonetarako
Gabonetan arrautza ezinbestekoa da gure hozkailuan data hain seinalatu hauetan. Baina kontuan izan behar dugu arrautza zein modulan kontzerbatzen eta kontsumitzen dugun.
Haur-etapan umearen hazkuntza oso garrantzitsua da eta arrautzaren gorringoak dituen gantz asegabe eta osasuntsuek umeen garunaren garapenean laguntzen dute. Elikagai hau 6 hilabete bete izan dituzten umeentzako egokia da eta 9 urte bete arte gomendagarria da bere kontsumoa hiruzpalau aldiz astero.
Arrautzak balio biologiko handiko proteinak eskaintzen ditu eta horrek garrantzia handia dauka kontsumitzen duteentzako. Izan ere, arrautza mastekatzeko erraza den elikagaia da, burdina eta A, D, B12 eta abarreko Bitaminak dituena.
Azken finean, arrautzaren balio nutritiboa ideala da haurtzaroan, umeei egoera nutrizional onean mantentzen eta beraien garapenean laguntzen diena.
Konpartitu:
Arrautza haur-etapan
Arrautzak haurtzaroan ezinbestekoak diren nutrienteak ditu eta horregatik umeen dietan barneratu behar ditugu, fruitu eta barazkiak bezalako elikagaiekin batera.
Arrautzak duen kalitate proteikoak ariketa fisikoan egindako indarra berreskuratzen laguntzen digu, glukogeno muskularraren berreskurapen-erritmoa hobetuz, hau da, gure gorputzak azukre forman eta muskular mailan metatzen dituen karbohidratoen modua.
Arrautzak gure gorputzak ekoiztu ezin dituen, baina garrantzitsuak suposatzen zaizkion, ezinbesteko aminoazioak ere eskaintzen dizkigu.
Kirola praktikatu ondoren, arrautza kontsumitzeko modurik hoberena egosia da, arrautza bakoitzak dituen 6 gramo proteina aprobetxatuz. Era berean, arrautza-nahaskiak oliba olio koilarakada batekin edota ur irakinetan egindako arrautzak prestatu ahal ditugu.
Konpartitu:
Ariketa fisikoaren geroko proteina
Arrautza proteina, mineral eta bitamina asko duen elikagaia bikaina da gure ariketa fisiko errutinaren dieta osotzeko.
EuskalOVO Km0-k 8 ekoizle bazkideekin kontatzen du, bai kaiola eta lurreko baserrietan baita landako eta ekologikoetan bere zereginak aurrera daramatzaten ustiapen familiarrek eta langile bakarrekoek osotzen dituzte.
Hegaztizaintza sektoreak gero eta kontzentrazio handiagoa duelaren eta merkatua zorrotzagoa delaren ondorioz, EuskalOVO Km0-k industria honetako enpresa handiekin konpetitzea helburua du bere balio guztiak potentziatuz: kalitatea, elikadura segurtasuna, konpromisoa eta Euskadin gertuko (KM0) elikagaien ekoizpenaren ziurtasuna.
APA-k (Agrupación de Personas Productoras Agrarias), Eusko Jaurlaritza eta Foru Aldundiaren laguntza jaso duena, hegaztizaintzaren elkartea da eta arrautzen eta bere deribatuen salmenta eta banaketa eskuragarritasun handiagoarekin bideratzen ditu saltoki tradizionaletan eta Horeca kanalean.
Gainera, EuskalOVO Km 0 kooperatibak Agrupación de Personas Productoras Agrarias de huevos de gallina de Euskadi bezala aitortu da.
Elkarte honek bere arrautzak merkaturatuko ditu EuskalOVO Km0, Hobea eta Norovo marken medioz. Guztiok batera egonik, kooperatiba berri honek bai EuskalOvo Km0-ren ekoizle baserritarrentzako baita gizarte osoarentzako etorkizun jasangarriago baten bila doa.
Konpartitu:
EuskalOVO Km0 oilo arrautzen ekoizpenaren lehenengo Euskal kooperatiba aurkezten du
EuskalOVO Km0 aurkezten dugu, oilo arrautzen ekoizpenaren lehenengo Euskal kooperatiba, Euskadiko ekoizleak produktuen salmenten baldintza egokiak izatea bere bizibiderako eta gizarteak eskatzen duen kalitate eta animalien ongizatearen beharrak asetzeko aukera ematen duen etorkizuneko apostua egiten duena.
Bai arrautzaren zuringoa baita gorringoa balio handikoak dira, ia azukrerik gabekoak, gure organismo eta osasunerako hainbat onura eskaintzen dizkigutenak. Alde batetik, zuringoaren %90ak, gutxi gorabehera, ura eta proteina dira. Eta beste aldetik, gorringoaren %50a ura da, bere gainerako konposizioa proteinak eta lipidoak izanik.
- Proteina: Arrautzaren gehien baloratutako nutrientea da kalitate altuagatik, bere aminoazidoak proportzional direlako gure gorputazen beharretara. Ehunak erreparatu eta eraikitzen ditu, gure egoea fisikoa zainduz eta zahartzaro fasean lagunduz.
- Lipidoak: Gehiengoak asegabeak direnez, arrautzaren gantza osasuntsua dela kontsideratu genezake. Gantz horretan lezitina dago, nutriente osagarria, kolesterolaren metabolismoan parte hartzen duena kolesterolaren xurgapena murriztuz eta gure arterietan barneratzen edikituz. Lezitinak kolinaz osaturik dago, Europako Segurtasunezko Elikadura Agentziak kontsumo gomendagarri bezala hartu egin duen nutrientea, hain zuzen ere.
Arrautzak eskaintzen dituen bi aliatu hauez gaitera, gure onurako nutriente gehiago ditu:
- Bitaminak: Gorringoan A,D, E eta K Bitaminak aurki ditzakegu. Zuringoan B taldearen Bitaminak daude batez ere. Gure egunerako beharrezkoak direnak.
- Mineralak: Batez ere, fosforoa, burdina, zinka eta selenioa gaixotasun kardiobaskularrei aurre egiten dieten mikronutrienteak dira.
Konpartitu:
Arrautzaren Nazioarteko Eguna, aparteko elikagaia bizitzan
International Egg Commission (Arrautzaren Nazioarteko Komisioa) ospatu egin du Arrautzaren Eguna elikadura osasuntsua mantentzearen garrantzia transmititzeko helburuarekin. Dieta horretan, arrautzaren presentzia ezinbestekoa da bere nutriente eta abantaileei esker.
Gehiegizko pisua eta desnutrizioa gaur egungo mundu mailan nahiko garatu egin dira eta horregatik kontzientziatu behar dugu geure burua dieta osasuntsua eta orekatua jarraitzeko, pertsona guztientzat eskuragarria dena.
Hori dela eta, etxean prestatzen den janarian apostu egitea aukera bikaina izango litzateke, gure organismoak behar dituen balio nutritibo guztiak xurgatzeko.
Era berean, ekoizle lokalen produktuak erosteak dieta egokiago bat eramatea suposatzen du, gure eguneko behar energetikoak betetzen ditena: slow food, km0…
Hobea hainbat aukeren artean dago dieta osasuntsua mantentzeko asmoa badugu eta FAO-ren ekimenarekin bat egin nahi badugu.
Konpartitu:
Arrautza ezin da falta Elikaduraren Egunean
Gaur, urriak 16, Munduko Elikaduraren Eguna ospatzen da “Goserik gabeko mundu baterako dieta osasuntsuak” esloganarekin batera, FAO-k (Elikadura eta Nekazaritza Erakundea) esleitutako eguna hain zuzen ere. Helburua elikagaien ekoizpen sistema aldatzea da elikadura seguruagoa izateko.
European Journal of Clinical Nutrition-ean publikatu den ikerkuntza honek zehaztu du astero gutxienez 4 arrautza kontsumitzen duten pertsonek arazo kardiobaskularra (miokardio infartoa, ictusa…) sufritzeko arrisku txikiagoa dutela arrautz bat baino gutxiago kontsumitzen duten pertsonekin konparatuz.
Horregatik, arrautzak duen propietate nutrizionalei esker, ezinbesteko aliatua da gure bihotzarako: proteinak, A eta B taldeko Bitaminak , buztina bezalako minerala eta azufrea, guzti hauek arrautzaren gorringoan presentzia dutenak.
Konpartitu:
ARRUATZAREN PROPIETATEAK ZURE BIHOTZARI MESEDE EGITEN DIOTE
Navarra Unibertsitateko Medikuntza Prebentiboko Departamenduak gazteri nagusiaren dieta eta bizitza estiloaren jarraipena burutu du, arrautzaren kontsumoak bihotzan duen eragina ikertuz.
Arrautzaren zuringoaren %10 inguru gure organismoak behar dituen proteinak dira, %0,7 hidratoak eta gainerakoa ura da.
Arrautzek avidina eta ovomucoide antinutrienteak barneratzen dute baina beroarekin haien eragina deuseztatzen da. Horregatik, arrautzak egostea aukerarik hoberenetarikoa da, errutina eta eguneroko aktibitateak energiarekin aurrera eramaten laguntzen dituzten proteinak hartzeko.
Gainera, arrautza mastekatu eta digeritzeko erraza da, elikagai ideala ume, gazteria, emakume haurdun edota edoskitze etapa, eta adin eko pertsonentzako.
Konpartitu:
ERRUTINARA BUELTATU PROTEINAREKIN
Arrautzaren zuringoaren proteinak gure gorputzarako funtsezkoak diren aminoazidoak eskaintzen ditu. Gainera, aminoazido horiek xurgatze ahalmen handia dute muskuluen garapen eta errekuperazioarako, gure errutinara bueltatzeko ezinbestekoak izanik.
Hori dela eta, arrautza aukera bikaina da gure dieta orekatu dadin. Arrautza proteinak, mineralak eta bitaminak eskaintzen ditu, eguneroko hainbat aktibitateak aurrera eraman ahal izateko.
Arrautza baita ere abantailak ematen ditu gure organismorako. Adibidez, adimen eta giharren garapenean, elikagai nutrizional optimoa izanik gazteriaren hazkuntzarako.
Konpartitu:
Arrautza, ezinbestekoa gazterian
Aldaketa físico, psikologiko eta sozialak ere gazteriaren parte dira, 10 eta 24 urteen artean. Urte tarte honen inguruan, elikadura-dietak izugarrizko garrantzia du nerabezaroaren garapenean.
Arrautza “zoriontasuneko dieta”-n barneratuta dagoen elikagaia da, kaltzio, burdina, A,E eta D bitaminak, selenioa, fosforoa eta zink bezalako propietateak eskaintzen dituelako.
Gainera, arrautzak gure gorputzeko poteinak triptofanoa deitutako aminoazidoaz osotzen ditu eta “umorearen hormona” izeneko serotonina-maila handitzen du. Aminoazido honek gure animoa hobetzen du, tentsioa edota antsietatea bezalako efektu negatiboak murriztuz eta erlajazioa estimulatuz.
Konpartitu:
Arrautzak gure animoa hobetzen du
Gaur eguneko elikadurak gure animoan eragiten duen faktoreetariko bat da. Horrexegatik, hobete sentiarazten dizkiguten nutrienteak aprobetxatu behar ditugu.
Hobean, animalien ongizate eta elikagaien segurtasuneko arauak betetzen ditugu. Horregatik, gure hegaztiei arreta handia jartzen diegu beraien hazkuntzan, olloak ekologikoak, landakoak eta lurrekoak izanik.
Horrela, kalitate goreneko arrautzak eskaintzeaz ziurtatzen gara.
Konpartitu:
Zer esan nahi dute arrautzen oskololen kodigoek?
Arrautzen oskoletan zenbait kodigo esleitzen dira eta zenbakien bitartez adierazita daude. Kodigoaren lehenengo zenbakiak arrautzaren hegaztiak nola hazi den adierazten du:
Gainera, Finlandia Orientaleko Unibertsiateak aurrera eramandako ikerkuntzak, egunero arrautz bat jateak ustekabe zerebrobaskularrik izatea eragiten ez duelarik egiaztatu du.
Izan ere, E genotipo 4ko apolipoproteínaren (APOE4, kolesterolan eragin nabarmena duen proteina) pertsona eramaileetan, kolesterol dietetikoak intentsitate handiagoarekin eragin du odoleko kolesterolaren mailetan. Hala ere, genetikoki infartu zerebrala izatearen probabilitate handiagoa duten pertsonek, ez daude baldintzaurik arrautzaren kontsumoarengan, ´American Journal of Clinical Nutrition´ publikatu egin duen moduan.
Unibertsitateko Osasun Publikoaren Eskolaren ikerlan batek, kontrastatu egin du arrautzak kontsumitzen duten
Txinan, Pekin-eko taldeek %26ko iktus hemorragikoa izatearen arrisku gutxiago dutela, arrautzarik jaten ez dutenenekin konparatuz.
Arrautzak onura handia aurkezten ditu, existitzen diren bestelako elikagaien artean nutritiboenetako bat izanik eta FAO-k (Elikadura eta Nekazaritza Erakundea) egiaztatzen du.
Konpartitu:
Arrautzaren eguneroko kontsumoa iktusaren arriskua murrizten du
Zenbait ikerketen metanalisia burutu ondoren, arrautza kontsumoaren eta iktus-arriskua edota gaixotasun koronarioaren arteko asoziazioarik ez dagoela konprobatu egin da.
Diabeteserako Fundazioaren arabera, 18 urte baino gehiago dituzten espainarren %13,8ak 2 motako diabetesa pairatzen du, Munduko Osasun Erakundeak (MOE)mundu-epidemia bezala aitortzen duelarik.
Arrautzak balio proteiko handia du eta glucagon izeneko hormona produzitzen du, insulina, jangura, gluzemia, pisua eta gorputza-masaren biltegiratzearen maila orekatzen duena.
Finlandia Ekialdeko Unibertsitatearen Ikertzaileek frogatu egin dute arrautzak bazkaltzen dituzten pertsonen odolean diabetesaren aurkako lipido-molekulak dituztela. Horrexegatik, ikertzaileek, egunero arrautz bat jateak 2 motako diabetesaren garapen-arriskua murrizten duela baieztatzen dute.
Gainera, University of British Columbia-ko (Kanada) zientifikoek arrautzetan oinarritutako bazkariak 2 motako diabetesa duten pertsonen azukre maila egunean zehar orekatzen duela ziurtatzen dute.
Guzti honengatik, arrautza ezinbesteko aliatua da eguneko lehenengo ordutan barneratzeko.
Konpartitu:
Arrautza diabetesa duten pertsonen bazkarian
Arrautzak onura handiak ditu. diabetesaren garapen-arriskua murrizten dutenak.
Animalien ongizatea eta arrautzen kalitatea kontuan izanik, gure herrialdeko oiloen %20ak ekologikoak, landakoak eta lurrean hazitakoak dira.
Olloen adina eta bere arrautzen kontserbazioa garrantzizko faktoreak dira arrautzen kalitatea eta freskotasuna; gorringoaren kolorea, zuringoaren dentsitatea eta oskolaren erresistentzia.
Gaur egun, oiloenganako arreta ere izugarrizko garantzia hartzen ari duen balorea da. Izan ere, bai ingurumeneko ekoizpena baita nekazaritza ekologikoaren elikadura, hegaztiek behar duten arretaren parte dira.
Konpartitu:
Gure oilloak zaintzen ditugu
Hobean gure olloetan pentsatzen dugu eta haien arrautzen kalitatean.
7-13 urte bitarteko umeei egindako ikerketa estatubatuar baten arabera, MPOD-ak (pigmentu makularraren dentsitatse optikoa) funtzio kognitiboa hobetzen du, hau da, gaitasun intelektuala, matematikoa eta idatzizko ulermenaren alde jokatzen du.
Hori dela eta, erretinaren azal-makularrak karotenoide hauek xurgatzen ditu, kognizio eta begietako osasuna indartuz.
Arrautzen Nutrizio-Zentroak konprobatu egin du luteinak arrautzetan bioerabilgarriagoa dela eta gure gorputzak erraztasun handiagoarekin xurgatzen duela.
Konpartitu:
Karotenoideak, gorringoraren pigmentu horiak
Karotenoideak, luteina eta zeaxantina, arrautzaren gorringoari kolore horia gehitzen dioten pigmentuak dira, elikadura osasuntsuarekin erlazionatzen direnak.
Kolesterola duten elikagaiek dietatik baztertzea oker jokatzea izango litzateke. Hau da, kolesterola maila orekatuan mantendu behar dugu, gure bizitzarako beharrezkoa delako.
Nahiz eta arrautza kolesterola handitzearekin erlazionatzen den, bere gantz-asegabeek horren garapena ekiditzen laguntzen dute. Elikagaiak selenioa moduko antioxidanteak, fosfolipidoak, B taldeko bitaminak eta folatoa bezalako nutrienteak ere eskaintzen ditu, efektu negatiboak konpentsatzen dituztenak, arterioesklerosia saihestuz (kolesterolaren arazo arterialak, kardiakoak eta hepatikoak)
Bizitza estilo osasuntsua mantenduz, arrautzaren kontsumoa ez du suposatzen eragozpenik eguneroko dietan gaineratzeko.
Konpartitu:
Arrautzak kolesterola handitzen al du?
Arrautzaren kolesterolaren edukia ez digu kezkatu behar, horren aurkako nutrienteak ere baititu.
Arrautza proteina-kalitate handiko elikagaia da, entrenamendu baten ondoren errekuperatzen laguntzen diguna. Era berean, esfortzu fisikoa egiteko nutrienteak eskaintzen dizkigu.
Gure errendimendua indartzen du, baita lesio-arriskuak izatea murrizten ditu. Gainera, arrautzaren kontsumoak osasunarekin zerikusia duten arazoak saihesten ditu, gure organismoa egoera nutrizional optimoan mantenduz. Aldi berean, bere gantz-azidoek gaixotasun kardiobaskularrak ekiditzen dituzte.
Arrautzaren bitamina eta mineralei esker, metabolismo proteiko eta energetikoagoa izatea lortzen dugu, inflamazio eta estres oxidatibotik babestuz.
Bere nutrienteek gure ehunaren garapenean eta berriztapenean laguntzen dute.
Konpartitu:
Arrautza, kirola egiteko elikagai bikaina
Kirola intentsitatez praktikatzeak gure behar energetiko eta nutrizionalak handitzea eragiten du.
Arrautza barneratuta duen dietak burdina bezalako proteinak eskaintzen ditu. Horiek laguntzen dute beharrezkoa den oxigenoa folikulu iletsuetara iristea (gure ilea hazten den azalera).
Zuringoa da kolina, B bitamina, potasioa bezalako mineralak, selenioa eta sodioa eskaintzen duen arrautzaren zatia. Ile osasuntsuago bat izatera laguntzen duten nutrienteak bezala hartzen dira.
Konpartitu:
¿Ba al zenekien arrautza gazte mantentzea laguntzen digula?
Arrautzaren E eta B bitaminek gure azala edota ilearen itxura era hobeago batean mantentzea laguntzen dute.
Haurtzarotik nerabezarora dagoen aldaketak gure gorputza nutriente gehiagoren beharra izatea eragiten du. Haien artean, kaltzioa, magnesioa fosforoa eta B2 bitamina aurki ditzakegu, arrautzaren osagaiak direnak. Hauek, garantiza handia hartzen dute 14-20 urte bitarteko etapan.
Nagusiagoak garen heinean, proteinak, burdina, zinka, biotina eta B1, B12 eta A bitaminak bezalako nutrienteak hartu behar ditugu arrautzatik.
Adin nagusiko emakumeetan, gorputzaren konposizioan aldaketak gertatzen dira.Nahiz eta behar energetikoak murriztu, arrautzaren kaltzioa, kolina eta B6, B12, D, E eta K bitaminak ezinbestekoak izaten jarraitzen dira. Izan ere, nutriente horien falta nabaritzen da normalean etapa honetan eta horregatik garrantzitsua da dietan barneratzea.
Arrautza behar guzti horiek eskaintzen dituen elikagaia da... Aprobetxa ezazu!
Konpartitu:
Emakumearen etapa ezberdinen araberako behar nutrizionalak
Arrautza emakumearen etapa ezberdinekin batera doazen beharrezko nutrienteak ditu.
Minbiziaren aurreko prebentzio eta tratamenduei dagokienez, elikadura izugarrizko eragile garrantzitsua da. Izan ere, dieta mediterraneoaren elikagai asko aliatu bezala jokatzen dute eta babeserako faktore moduan hartzen dira. Zehazki, elikagai horien propietateak antikantzerigenoak dira.
Hain zuzen ere, %20 eta %25aren bitarteko tumore gaiztoak dieta ez egoki batean oinarritzen dira. Hori dela eta, arrautzak azaltzen dituen Bitamina A, likopenoa eta osasunarentzako bestelako faktore onuragarriak, mesedagarriak dira mota ezberdineko minibizirik ez garatzeko.
Arrautzak esnea bezala, Bitamina D kantitate altuari esker propietate antikantzerigenoak ditu. Era berean, hain ezaguna ez den selenioak, arrautzak edota aza moduko elikagaietan presentzia ere badu. Elementu honek, zelulen hilkortasunean parte hartzen du, zelulen ugalketa galaraziz eta antioxidante moduan jokatuz.
Bitamina D-ko elikagaiak gorputzarentzako ere mesedegarriak dira eta gure azalaren eta hezurren osasuna mantentzeko ezinbesteko nutrientea da. Nahiz eta gure gorputza bera bitamina honen ekoizlea izan, arrautzaren gorringoak gure Bitamina D-aren maila handitzen laguntzen du.
Saia zaitez dieta orekatua mantentzea, hala nola, oliba-olio birjinia , tomatea, brokolia, soja, kurkuma, espinakak, intxaurrak edota gainerako osasuntsuak diren elikagiak ekoiztuz. Konkretuki, gure web orrialdean aurki egin ditzakezu elikagai horiek arrautzarekin konbinatzeko hainbat errezeta.
Konpartitu:
Arrautzak minbiziari aurre egiten laguntzen du.
Hainbat ikerketen arabera, arrautzek bezalako elikagaiek minbizia
sahiesteko balio dute.
- Oso elikagarria da, horregatik hilabete hotzetan osasun ukigabea mantentzen laguntzen digu: kalitate altuko proteinak, koipe kardioosasungarriak, bitaminak eta mineralak dauzka.
- Oso energetikoa da: kalitate handiko proteinen euki altuak elikagai ideala egiten du negurako: tenperatura baxuek kentzen diguten energia berreskuratzen laguntzen digute.
- Oso erabilgarria da: ia edozein plateretan jan dezakezu, milaka eratan prestatua (frijitua, egosia, eskalfatua…), eta hotz ala bero, nahi duzun moduan.
- Eta, batez ere, prestatzeko oso erraza da. Denbora gutxitan sukaltzen da, eta edozen afari konpon diezazuke era osasuntzi eta zaporetsuan.
Konpartitu:
Arrautza, negurako elikagai aproposa
Beti diogu gauza bera: arrautza elikagai onenetakoena da. Eta orain, negua iristen ari denez, bere onura guztiak gogoarazten ditugu, eta nola lagun diezagukeen osasun ona mantentzen.
Arrautza gehiago jatera animatzen zaitugu. Osasun profesionalek arrautza bat egunero jatea gomendatzen dute: bitamina eta mineral asko ditu eta osasun kardiobaskularra, nerbiosa eta burmuinekoa laguntzen du.
Gainera, energia asko du eta oso asegarria da, horregatik gosari perfektua da. Goizean arrautza bat jateak bazkalordura iristeko lagunduko dizu, erne eta otordu artean ezer jan izan beharrik. Izan ere, arrautza ere hamaiketako aparta da!
Egunero gozatu osasuntsu!
Konpartitu:
Eskolara buelta, hobe Hobearekin
Iraila iritsi da, eta honekin eskolara eta lanerako buelta. Oporretatik gatoz energiaz beterik, eta kurtso berriarako proposito onetan pentsatzen ari gara. Elikadura haienetako bat da, hobeto jatera hasiko gara?
Sasoi bero honetan, arrautza da elikagai gomendagarrienetarikoa: kalitate altuko proteina iturria da, bihotzerako osasuntsuak diren gantzak ditu, eta bitamina (B7, B12, D, E…) eta mineral (fosforo, zinc…) garrantzitsuak ere.
Oso janari erabilgarria da, eta pila bat prestakuntza ditu. Horregatik, udaren erritmo azkarrara moldatu daiteke entsalada edo krepeen bidez, eta mota guztietako plater osasuntsu eta errazen bidez.
Konpartitu:
Arrautza, udarako janaria
Udan, garrantzitsua da gure elikadura zaintzea. Bero gehiago dugu, kalean aktibitate gehiago egiten ditugu eta gehiago nekatzen gara. Horregatik, energia guzti hori elikadura egokiaren bitartez berreskuratu behar dugu.
- Arrautza giro-tenperaturan izan behar da, horregatik hozkailutik denborarekin atera.
- Ozpin pixka batekin ura berotu, holan, oskolan piztatuak sortzen badira, zuringoa ez da aterako.
- Ura irakiten hasten denean, arrautza sartu.
- Arrautza uretan kontu handiz sartu, apurtu ez dadin. Koilara erabili dezakezu kazolaren hondoan uzteko.
- Egosketaren bitartean, batez ere hasieran, ura pixka bat irabiatu, arrautza posizioa aldatu eta era berean egosi dadin.
- Egosketa-denborari dagokionez: gorringo solidoa lortzeko, 9-13 minutukoa izan behar da, arrautzaren tamainaren arabera.
- Amaitzean, arrautza atera eta ur hotzez betetako ontzian sartu, egosketa amaitzeko.
Eta prest!
Konpartitu:
Arrautza gogortu perfektua
Arrautza gogortua elikagai apala, erabilera askokoa, zaporetsua eta nutritiboa da. Bai soilik, bai pila bat errezetatan jan daiteke. Hona hemen arrautza gogortu perfektua egiteko klabeak:
Animalien ongizatea, ingurumenarekiko errespetua eta elikagaien segurtasuna eta kalitatea dira gure lehentasunak, horregatik gure instalazioen egokitzapenarako eta transformaziorako inbertsio garrantzitsua egiten dugu.
Gaur egun, Hobea produkzioaren %90a alternatiboa da, modu honetan kontsumitzaileari produktu aukera askotarikoak eskaintzen dizkiegu. Lurrean hazitako oiloen arrautzak merkaturatu genituen 2016an, produktu lehiatsu eta jasangarria; Euskadin produktu honen ezartzeko lehenengoak izan gara, eta aurrendariak estatu-mailan.
Konpartitu:
Hobea, alternatiba jasangarria
Hobean, produkzio alternatibo eta jasangarriaren alde egiten dugu apustua (lurrekoak, landakoak eta ekologikoak).
Asteten du: ez duzu kantitate askorik behar tripa betetzeko, eta horregatik gehiegi jateko tentazioa saihesten du.
Energetikoa da: arrautza energiaz beterik dago, kirol-saio on eta eraginkorrarako saihestezina.
Balio biologiko altuko proteinak ditu, gihar-sistemaren funtzionamendu egokia bermatzeko.
Elikagaiaren xurgatzerako nutrienteak ditu, horregatik liseriketarako erraza da, arina delako.
Amaitzeko, mineral ekarpen handia da, kirolarako prestatzeko eta berreskuratzeko: sodioa, potasioa, magnesioa, kaltzioa, fosforoa, burdina…
Konpartitu:
Arrautzaren garrantzia kirolarien dietan
Arrautza, zalantzarik gabe, elikagai garantzitsuenetarikoa da dieta osasungarrian, eta batez ere kirolarien dietaren kasuan. Zer egiten du hain baliotsu?
Plantxan: frijitua antzekoa, honek ia ez du olioa eramaten, eta astiroago prestatzen da.
Nahaskiak: gosarirako oso egokiak, eta osagai askorekin konbina daitezke, bere prestakuntza onena pixka bat esnegain eta gurinarekin da.
Ur irakinetan: poché ere deituta, zuringoa egosita eta gorringa egin gabe, oso goxo ogi tostadaren gainean. Arrautza ur irakinetan nola egitea kontatzen dizugu.
Tortillan: patata tortilla egiteko patatak eta tipula behar dituzu, baina tortilla frantsesarako ez duzu arrautza eta gatza baino gehiagorik behar, afari osasungarri eta elikagarria.
Hodei-arrautzak: gaur egun modan daude, honakoa da prestakuntza: zuringoarekin merengea egin, erdian zulotxoa egin, labean gogortu, eta zulotxoan gorringo gordina jarri.
Hauetaz gain, arrautzarekin egiteko prestakuntza eta konbinazio pila bat existitzen dira; gure Trikimailu eta Errezeta atala jarraitzea gomendatzen dizugu guztiak deskubritzeko.
Konpartitu:
Arrautza prestatzeko milaka era
Arrautza gure gastronomiako elikagai erabilgarrienetarikoa da. Pila bat prestakuntza eskaintzen du, gustu guztientzako, eta oso errazak. Arrautza baino ez behar duzun prestakuntzen bilduma dakarkizugu, beharbada beste oinarrizko osagarriak ere: gatza, piperra, olioa… goza itzazu!
- Hurbiltasunak produktuak ehunaka kilometrotara eramatea saihesten du, horregatik, enbalajearen eta distribuzioaren aztarna ekologikoa murrizten du.
- Modu berean, koste hauen murrizteak prezioan ikusten da. Produktu berak urrunagotik etorriko balira, garestiagoak izango lirateke.
- Ekoizpen lokala sustatu: Hobea erosten duzunean, zure herrialdeko baserritarrei haien negozioak mantentzen laguntzen diezu, eta hau ekonomia eta enplegu lokalan eragin positiboa du.
- Zure osasuna zaindu: km.0 produktuak oso osasungarriak dira, freskotasuna, benetakotasuna eta zaporea bermatzen dute eta.
- Produktu hauek haien jatorri, ekoizpen, trazabilitate., etabarri buruzko informazioa bermatzen dizute. Ez da ezer izkutatzen, elikagaien segurtasuneko eta animalien ongizateko arau zorrotzenak betetzen dira.
Konpartitu:
Zergatik kontsumitu km.0 arrautzak
Hobean, ondo ezagutzen dugu km.0-n oinarritutako elikaduraren garrantzia, hau da, hurbilekoa. Gure produktuak banaketa tokietik hurbil dauden baserrietan ekoizten dira, eta, horregatik, bai ekoizleentzat bai kontsumitzaileentzat onura dakarkie. Zergatia kontatzen dizugu:
Txina: guztiok ez dakigu Dum Sum plater famatua, bete desberdinekin (arrautza haien artean), gosaria dela. Normalean, guk bazkarian edo afarian jaten dugu.
Japonia: haien askotariko gosarian Tamagoyaki famatua aurki dezakezu, gure tortilla frantesa antzekoa.
Tailandia: arroza, arrautza, usain-belar eta barazkiez egindako salda gosaltzen dute, Khao Tom izenduta.
Birmania: Mohinga da haien gosarien popularrena: arroza fideoak, arrain salda, arrautzak espeziak eta besteak.
Egipto: Fui Medames da gosari famatua eta plater nazionala, babetan oinarrituta, arrautz egosi xerrekin.
Turkia: Sucuklu Yumurtan, ondutako saltxitxa lehorrak arrautzekin bat datozte.
Polonia: Jajecznica eta Kielbasa, bere itzulpena "arrautz nahasiak saltxitxarekin" da.
Erresuma Batua eta Irlanda: britaniar gosari osoa, Fry izendatua, arrautza frijituak, saltxitxak, ogia, tomate, bacon, tostadak eta te dauzka.
Norbegia: haien gosariak aldatzen dituzte, ogiak elikagai desberdinekin betez: arrautzak, gazta, zakotea, arraina, haragia, barazkiak...
Lehenago, gosarian arrautzaren garrantziari buruz egin dugu hitz. Izan ere, elikagai hau ehunaka herrialdeetako gosarietan aurkitu liteke mundu osoan. Bidai honetan gurekin etorri:
Beroak elikagai freskoak haien freskotasuna galtzea eragiten du, eta holan lehenago usteltzen dira. Produktu batzuen kasuan, barazkiak adibidez, ez da haragi, arrain edo arrautzen kasuan bezalako arriskutsua. Izan ere, usteltze-prozesuan agertzen diren mikroorganismoek elikagai-pozoitzeak eragin ditzakete. Horregatik, elikagai freskoen kontserbazioarekin kontu handia izan behar dugu.
Arrautzei dagokionez, gogoratu haien garraio eta distribuzioa hozkailuaren temperatura baino altuagoan egiten direla, aldaketa gogorrak jasan ez dezaten. Hori bai: behin etxean, hozkailuan gorde behar ditugu.
Udan, arrautzen garraioa eroste-puntutik etxera arazoa izan daiteke. Supermerkatutik ateratzen garenetik arrautzak hozkailura iristen diren arteko denbora gehiegi bada, giro-beroa haien kalitatea kaltetu dezake.
Horregatik, denboraldi beroenetan, ibilbide hori ahal eta laburren izatea gomendagarria da. Beste aukera poltsa isotermiko batean eramatea, haien tenperatura mantentzeko.
Konpartitu:
Arrautzak fresko mantendu, udan ere
Uda gertu dago, eta tenperaturak igoko dira. Badakiguenez, beroa janari freskoen etsai handienetakoa da. Udako hilabetetan elikagaien segurtasuna nola zaindu aztertuko dugu.
1. Oskola osoa izan behar da: urradurarik badauka, mikroorganismoak sar daitezke. Horregatik, oskola perfektua ez badago, arrautza bota behar dugu.
2. Ezin du usain arraro edo desatseginak izan: bai oskola, bai barrukoa, usain neutroa izan behar dute.
3. Trikimailurik ezagunena ur edalontziarena da. Arrautza azkar hondoratzen bada, freskoa da. Hondoan geratzen bada baina apur bat gorantz okertuta, ez dago guztiz fresko baina jangarria da. Bestalde, flotatzen bada, zahartuta dago. Zergatik? Zahartzerakoan, arrautzaren mintz basbesleen arteko espazioa airez betetzen delako.
4. Aurreko trikimailuak nahiko ez badira, arrautza fresko dagoen jakiteko azkenengo era bat irekitzea eta zuringoa ikertzea da. Gardena eta likatsua izan behar da. Kolore zurixka eta testura likidoa badu, ez kontsumitu.
Konpartitu:
Nola jakin arrautza jangarria al den
Guztioi gertatu zaigu: arrautzak erostea, haietaz ahaztea… eta hozkailuan zenbat denbora daramaten ez jakitea. ¿Nola jakin al dezakegu oraindik jangarriak direnik? 4 trikimailu dakarizkizugu:
Espumantea: arrautzaren proteinek, albuminak adibidez, airea harrapatzen laguntzen duten ezaugarri elastikoak dauzkate, eta modu honetan ehundura mamitsuagoa lortzen dute. Gehienetan, gozogintzan erabiltzen da: ogiak, budinak, bizkotxoak, merengeak, mousseak..
Emulsionatzailea: maionesa eta bezalako saltsak (tartariarra…) loditzea egiten du posible.
Lodigarria: bere ehundurak osagarri desberdinei bat egiteari laguntzen die. Nahasterakoan eta ondoren berotzerakoan, arrautza gatzatzen da. Erabiltzen da, adibidez, urdaitegi-produktuetan (patea, hestebeteak, burgerrak…) edo gozogintzan ere (natillak, budinak…)
Iragatzailea: elikagaien industrian, zuringoen propietate iragatzaileak erabiltzen dira produktu likidoetako (saldak…) hondar solidoak kentzeko.
Itsasgarria: janaria birrineztatzerakoan, irina eta ogiaren artean emanda, honek ogia aska dadila saihesten du frijitzean, eta arrautzaztatuari sendotasuna ematen dio.
Koloragarria: arrautzaren gorringoaren pigmentuak saltsetan, zopetan edo pastetan erabilitako koloragarri naturala dira. Gainera, gozogintzan, ogien edo opilen azala urreztatzeko erabiltzen da, labetik pasatuz.
Antikristalizatzailea: azukre-konzentzario handiko produktuetan, izozkiak edo turroia bezalakoak, arrautzak hau kristalizatzea saihesten du.
Konpartitu:
Arrautzaren erabilera gastronomian
Arrautza gure gastronomiako osagarri erabilgarrienetakoa dela esaten da. Izan ere, prestakuntza pila bat eskainiz gain, plater ugaritan emaitza desberdinak lortzeko baliabide gisa erabiltzen da, batez ere testurak. Bere erabilera ohikoenak kontatuko dizkizugu:
Jarraitu beharreko pausuak oso errazak dira. Hasteko, trufak hartu berriak badira, ondo eskuilatu eta lehortu behar dira. Kontuan hartu 20 g. trufa behar izango ditugula arrautza dozenako.
Beira pote batean, arrautzak eta trufak sartu. hermetikoki itxi, eta 3-5 egun itxaron (denbora gehiago pasatuz gero, usain intentsoegia har dezakete). Galeper arrautzekin, nahikoa da egun bakarra.
Denbora pasa ondoren, arrautzak aroma trufatu goxoa hartuko dute haien oskolaren porositateari esker.
Trufa sasoian, emaitza aparta duen oso teknika erraza gogoratuko dugu: arrautzei trufa zaporea ematea. Soilik arrautzekin, trufekin eta poto hermetiko batekin, oso plater zaporetsua lor dezakegu.
Kolesterola. Azkenengo urteetan, arrautzaren kontsumoa eta kolesterolaren igoeraren arteko harremanari buruzko mito anitz izan ditugu, baina, azkenean, azken ikerketa berriei esker, produktu honek merezi duen errekonozimendua izan du. Arrautzak HDL kolesterola (ona) igotzen du, horregatik guztiz osasutsua da, eta beraz, gomendagarria, astero 5-6 unitate kontsumitzea.
Hipertensioa. Berriki aurkitu da arrautzaren zuringoa hipertensioa kontrolatzen lagundu dezakela. Honek hipertensioa sendatzeko botika famatu baten funtzio berberak egiten dituen sustantzia bera dauka.
Diabetes. Pertsona diabetikoen dietetan, proteina askoko janariak kontsumitzea gomendatzen da. Horregatik, arrautzaren zuringoa egunero kontsumitu daiteke arazorik gabe. Hori bai, arrautza osoak (gorringoarekin), hobe neurriz: astero 4-5.
Zeliakoak. Glutenari dagokionez, arrautzak ez du ezta pixka bat ere, horregatik arazorik gabe kontsumitu daiteke. Baina arrautzaren ordezkoekin kontuz ibili behar da, hauek glutena eduki dezaketelako, horregatik ekoizlearekin edo kontsumitzen den establezimenduarekin argitzea gomendagarria da.
Kaltzio gabezia. Arrautzaren kaltzio kantitate gehiena oskolean dago, eta hau ez da jaten (baina badago beste janariekin nahasten duenik, ondo garbituta eta guztiz txikituta). Barnekoak ere kaltzioa du, baina ez da nahiko eguneroko kantitate gomendagarrira iristeko, horregatik kaltzio kantitate handiak dituzten janariekin konbinatzea gomendatzen da, esnekiekin bezala.
Karbohidrato baxuko dietak: eguneko azken otorduan karbohidratoak murriztea oinarri duten dietak jarraitzen dutenentzat, arrautza lagun ezinhobea da. Oso asegarria da, eta bakarrik 1,1 g. karbohidrato ditu, gehienak gorringoan.
Anemia. Arrautza 1,2 mg. burdin dauka 100 gramoko, nagusiki gorringoan kontzentraturik. Eguneroko kantitate gomendagarritik urrun badago ere (14 gr.), organismoak oso erraz zurgatu dezakeen burdina da.
Arrautzari alergia. 5 urte baino gutxiagoko haurretan ematen da baldintza hau, eta hurrengoko urteetan desagertzen da. Fase honetan, jakina, ezin dira arrautzak, deribatuak, edota arrautza dauzkaten janariak kontsumitzea. Hala ere, gomendagarriena alergia-profesional bati aholku eskatzea da.
Noski, aholku guzti hauek jarraibide orokorrak dira. Pertsona eta baldintza bakoitzak euren ezaugarriak dituzte, horregatik, elikadura aholku espezifikoak ematen dituzten profesionalengana jo behar da.
Konpartitu:
Arrautza dieta berezietan
Arrautzaren onurei buruz osasunean askotan hitz egin dugu, baina, zelan kontsumitu behar da kolesterol, hipertensio edo diabetesa bezalako arazoak izanez gero? Arrautzak dieta berezi desberdinetan betetzen duen papera kontatuko dizugu.
Hobea arrautzekin prestatutako hasteko plater, lehenengoko eta postre sorta honekin, zure gabonetako bazkari eta afariak arrakasta hutsa izango dira. Disfrutatu itzazu gurekin.
- Hasteko, iraungitze-data desberdinetako arrautzak aukeratzea badezakezu, lehenagoko data daukana erabili. Zenbat eta zaharrago, orduan eta zuritzeko errazago.
- Aldez aurretik atera hotzgailutik, egosterako orduan giro-tenperatura izan dezan.
- Egoste-uretan, gehitu gatza edota ozpina. Oskola ez apurtzea eta zuringoa ez barreiatzea laguntzeko.
- Ura irakin arte itxaron arrautza bertan botatzeko, ez egin ura oraindik hotz dagoenenan.
- Egosi ondoren, zuzenki sartu ur hotzetan: tenperatura desberdintasunak oskola eta zuringoa bananduko ditu.
- Eta are errazago eta azkarrago egin nahi baduzu, arrautza edalontzi edo lapikoan sartu ur hotzarekin, estali, eta gogor astindu segundu batzuk. Kolpeek oskola kraskatuko dute.
Konpartitu:
Nola zuritu arrautzak era arrazagoan
Arrautzak zuritzea erraza irudi daiteke, baina askotan azala zuringora itsasten da eta zailtasun bihurtzen da. Hau saihesteko trikimailuak dakarkizkizugu, lan hau errazagoa egiteko.
Ekitaldi hau munduko 150 herrialde baino gehiagotan ospatzen da hitzaldi, jardunaldi, sariketa, tailer desberdinekin… helburua produktu honen onurak goratzea da. Bestalde, ospaketa honetan, Komisioak FAO-rekin (Nazio Batuen Elikadura eta Nekazaritza Erakundea) elkarlanean jartzen da arrautza-donazioa antolatzeko (50 milioi arrautza batzea lortu dute noizbait) elikatze-behar gehiago dituzten herrialdetara bidaltzeko.
FAOk da urriaren 16etan Elikaduraren Nazioarteko Eguna antolatzen duena, Arrautzaren Egunaren oso data hurbila. Eta ez da kasualitatea: arrautza da proteina iturri eskuragarriena, merkeena eta balio biologiko gehiago duena, garunaren eta muskuluen garapenerako eta gaixotasunen prebentziorako ezinbestekoa. Kolina iturri garrantzitsua da ere, memoriarako eta garunaren garapenerako funtsezkoa.
Arrautzaren egunean, baina baita urte osoan zehar, arrautzari merezi duen ospea ematea da helburua (urte askotan ospe txarra izan du, kolesterolaren mito faltsuagatik), bere onurak eta dieta osasuntsu eta orekatuan eginkizuna jakinaraziz.
Konpartitu:
Urriak 16, Arrautzaren Nazioarteko Eguna
1996 urtetik, Arrautzaren Nazioarteko Eguna ospatzen da urriaren bigarren ostiralean. Data hau Arrautzaren Nazioarteko Komisioak ezarri zuen bere Vienako hitzaldian. Batzar honetan, janari honen inguruko berritasunak eztabaidatzen dira.
- Pixka bat txikitu eta zure landareen inguruko lurran sakabanatu, modu honetan barraskiloek eta bareek ez dira gerturatuko, oskolaren zati zorrotzak saihestuko dituzte eta.
- Zure landare batzuk hazten laguntzeko, tomatea adibidez, erabilgarri izan daiteke ere. Ondo txikituta eta ongarriarekin nahastuta, kaltzioa bezalako elikagaiak eman ahal dizkie.
- Arrautza goiko aldetik ireki ahal baduzu oskolaren gainerakoa apurtu gabe, hustu ostean loreontzi txiki bat izan daiteke, ernamuin eta landare txikientzako ezin hobea. Eta etxea apaintzeko ere!
Zure elikaduran:
- Kaltzio, fosforo, magnesio eta beste elikagaiez egindako gehigarria prestatzeko, jarrai itzazu hurrengo pausoak: oskola uretan egosi minutu batzuk mikroorganismoak kentzeko, zatitan apurtu, ozpinean beratzen jarri 12 ordu, ozpina iragazi zatiak kentzeko, eta ongarri gisa erabili. Hori bai, gogora ezazu etxeko erremedioa dela hau, eta nutrizio-urritasun serioen kasuan, profesional batekin kontsultatu behar duzula.
Sukaldean:
- Oskol hoztuta labanentzako zorrozgailu itzela izan daiteke. Irabiagailuen marrazak zorrozteko, irabia ezazu uretan nahastutako oskola apurtuta.
- Harrikoa egiterakoan, oskol zatiekin kazoletan itsatsitako janaria ken dezakezu.
Apaingarri eta eskulanak:
- Kandelak egiteko molde gisa erabili ahal dira: oskola goiko aldetik ireki, hustu, garbitu, argizari likidoz bete, mukia jarri, epeldu arte itxaron, oskola kendu, eta oinarria moztu zutik mantentzeko. Prest!
- Ia-ia osoak mantenduz oskolak huztu ahal badituzu, haurrek haietan marraztu daitezke, nahi dituzten pertsonaiak sortuz.
- Aurpegiak marraztu ordean gabon-motiboekin apaintzen badituzu, jaietako etxeko apaingarri gisa erabil ditzakezu. Era berean, beste apaindura motarekin, pertsonalizatutako Pazko-arrautza bihurtu ahal dira.
Konpartitu:
Arrautzaren oskola nola aprobetxatu
Badakigu zeintzuk diren arrautzak kontsumitzearen onurak, baina ba al zenekien oskola ere erabilgarria izan daitekela? Sukaldean, lorategian edo etxean, era desberdinetan lagun diezazuke.
Txinak munduko arrautzen %39a ekoizten du, munduko ekoizlerik haundiena da eta. Azken 3 hamarkadetan, Asiak arrautzen ekoizpena %400ean igo du, munduko batezbestekoar %150ekoa izan delarik. Izan ere, egun, munduko bigarren kontsumitzaile garrantzitsuena da, Mexikoren ostean.
Orokorrean, munduan ekoizten diren gehiengo arrautzak oiloarenak dira (92%), baina Asian portzentaia apur bat txikiagoa da (88%), beste hegaztien arrautzen onetan. Asiar herrialdeen arrautzengatiko gustuaren adierazgarri dira zenbaki hauek.
Sushi edo Noodleak bezalako errefentea ez izan arren, arrautza asiar gastronomian ezinbestekoa da. Tamagoyaki da ohizko platerra, geuk tortilla frantsesa deitzen diogunaren antzekoa. Japoniar tortilla tipiko hau arrautzen, arroz-ospinen, eta batzuetan soja saltsa edo sakeren nahasketa da. Hutsa jan dezake, eta baita Nigiri eta beste sushi biribilka gisa.
Arrautza, noski, aurkitu dezakegu ere fideo mota desberdinen osagarrien artean, asiar gastronomian ezinbestekoak: arrautzeko fideo kantondarrak (Wanton Mee), Chow Mein…
Ezin dugu ahaztu japoniar Ramen famatua, fideo zopa beste osagarri desberdinekin, haienetako bat da arrautza erre-arina, zuritua, soja saltsan marinatua eta erditik moztuta.
Pad Thai (thailandiar plater tipikoa) edo hiru gozamen erako arroza bezalako beste prestakuntza desberdinetan, arrautza arrozarekin edo fideo frijituekin nahasten da mamitu arte. Kway Teow prestatzerakoan, Malasia eta Singapurreko plater tipikoa, batzuetan ahatearen arrautza erabiltzen da, oiloarenaren ordez.
Amaitzeko, "Milurteko arrautzak" izendatutako plater txinatarra ere existitzen da. Batzuek maite dute, beste batzuek gorrotatzen dute, bere zaporea oso indartsua izateagatik. Hauek karean, buztinean eta gatzan mantentzen dira, eta kolore beltza bereizgarria hartzen dute.
Konpartitu:
Arrautza asiako gastronomian
Arrautza, nahiz eta munduko gastronomia askotan oinarrizko janaria izan, Asiako herrialdeetan toki berezia dauka. Ezagut dezagun osagarri honen eginkizuna Txinan, Japonian eta Asiako hego-ekialdeko beste herri batzuetan.
Badakigu dieta Mediterraneoa munduko gomendagarriena dela: zerealetan, lekaletan eta garaiko barazkietan oinarrituta, gantz osasungarriekin (arrautza, oliba-olioa, arraina…), esnekiekin...
Arrautza funtsezko osagarria da munduko dieta askotan, baina Mediterraneoan bereziki, bere bitamina, mineral, proteina eta gantz osasungarriengatik.
Arrautzak kolesterola igotzen duela dion mitoa amaitu da: egun, mundu osoko nutrizionistek eta osasun profesionalek elikagai hau gomendatzen dute edozein otordurako, batez ere gosarirako. Egunaren hasieran ogi eta zerealekin jatea proposatzen dute, edozein janaritan pasta edo barazki zein lekaleekin konbinatzea. Otordu artean snack osasungarri gisa jatea ere proposatzen dute, gogortua nahiz erre-arina.
Elikadura mota hau, bizitza-estilo aktibo eta osasungarriarekin batera, honako onura hauek ekartzen ditu: pisu orekatua, bihotz osasuntsua, diabetesaren prebentzioa eta kalitate handiko bizitza luzeagoa.
Konpartitu:
Arrautza, funtsezkoa dieta mediterraneoan
Zapore Mediterraneoak berez pizten duen zaletasunak eta dieta osasungarri baten sinonimo izateak mundua konkistatu dute. Herrialde eta kultura desberdinek praktikatzen duten oso dieta anitza da, bakoitzak bere erara, baina guztiek faktore komun garrantzitsuenarekin: osasuna.
Arrautzaren ezaugarri osasuntsuak ezagunak dira, bere proteina eta koipe onuragarrien ekarpenak, adibidez, baina ba al dakizu zer del Kolina, B7 bitamina bezala ezagutua?
Osasunerako funtsezko elikagaia da, eta bere iturri nagusia arrautza da (honek gomendatutako eguneko kantitatearen %30 ematen digu, bereiziki gorringoa).
1940an aurkitua, eta 1998an funtsezko elikagai giza aitortua, memorian, fetuaren garunaren garapenean eta bihotzaren gaixotasunen aurkako prebentzioan paper garrantzitsua jokatzen du. Muskuloen kontrolerako eta memoriaren funtzionamendu zuzenerako bereiziki beharrezkoa da.
Gomendagarria da harudunaldian ere, fetuaren garapenerako ezinbestekoa da eta, ikuste eta espazial memoriaren funtzionamenduan eragina duelako.
Bestalde, zahartzaroan ere egokia da, ikerketa desberdinek garun-funtzioaren hobekuntzarekin erlazionatzen dutelako.
Arrautzaren ezaugarri osasuntsuak ezagunak dira, bere proteina eta koipe onuragarrien ekarpenak, adibidez, baina ba al dakizu zer del Kolina, B7 bitamina bezala ezagutua?
Lehenik eta behin, arrautza beti oskoletik atera behar dugu: izoztean, bolumena haunditu egiten da eta oskola apurtu dezake. Gomendagarria da izozkailurako ontziak erabiltzea.
Hori kontutan izanik, gorringoa eta zuringoa banatuta edo batera izoztu ditzakegu.
Zuringoak banatuta izozteak ez du inolako zailtasunik, nahikoa da gorde aurretik apur bat irabiatzea: behin desizoztuta, bere propietateak bere horretan mantenduko dira.
Gorringoak zailtasun handiagoa du: bai bakarrik, bai zuringoarekin batera, gogortzen eta loditzen dira. Hori ekiditeko, hurrengo trikimailua erabil dezakegu: apur bat irabiatu, bitsa atera barik, eta gatza, limoia edo azukrea gehitu. Errezeta gazian batetan eraibiliko badugu, gatza edo limoia (5 gr gatz edo 60 ml limoi, arrautza litro erdiko). Aldiz, postreak egiteko, azukrea erabiliko dugu (15 gr litro erdiko).
Gogoratu: data, arrautza kantitatea eta erabilitako osagarri mota gordetzen duzun ontzian apuntatu (gazia edo goxoa).
Arrautza egosia ere izoztu daiteke, baina gorringoa soilik. Kasu honetan, zuringoa gogortu egiten da desatsegin bihurtuz. Arrautza behin egosita, gorringoak banatu, uretan sartu, sutan jarri, irakite-puntura eroan, sutik kendu eta jalkitzen utzi 10-15 minutuz ontzia estalita dagoelarik. Xukatu, ontzi egoki batean gordi, eta izozteko prest izango dituzu.
Desizozketa prozesua ere benetan garrantzitsua da: ez utzi giro-tenperaturan, horretarako hozkailua erabili (12-24 h, kantitatearen arabera) edo ur hotzean. Eta gogoratu: behin desizoztuta, ezin duzu berriz ere izoztu.
Konpartitu:
Arrautza nola izoztu
Arrautzak izoztea ez da ohikoa gure sukaldaritzan, erraza ez delako. Baina zelan egin jakiteak lagungarria izan daiteke momenturen batean eta horrela janaria botatzea ekidin. Hilabete batzuetatik urtebetera nola mantentzea azalduko dizugu.
Ekitaldia iraun zituen 3 egunetan jende ugari etorri zen, eta hau oso berri ona da: publikoaren interes hazkorra baserriko, ekoizpen lokaleko eta hurbiltasun kontsumoan. Hemengo produktuak hirira hurbilduz, azokak bere helburua bete du: milaka pertsonak euskal ekoizleen lanari buruzko interesa erakutsi dute: haien motibazioak, tradizioa, historia, lana, haien produktuen zapore eta kalitatea…
Gure lana kooperatiba gisa eta gure apustua ekoizpen lokalean, osasunean, kirolean eta bizimodu iraunkorrean transmititzeko aukera eskertzen diegu bisitariei.
Konpartitu:
Hobea Gustoko azokan
Duela gutxi, Hobeak Gustoko elikadura eta gastronomia azokan egon da, Bilbao Exhibition Centre-n ospatuta, kalitatearen eta jatorrirako itzuleraren aldekoa, ekoizpen iraunkorrar, artisau-jatorria eta lanketa eta dastaketarekiko maitasuna oinarri.
Arrautza gogortua zuringo erdi-mamituarekin: 6-8 min artean, likido nahi dugun gorringo kantitate arabera.
Arrautza gogortua: 9-13 min artean, gorringoa zeinen eginda nahi dugun arabera.
Egosten amaitzen dugunean, ur hotzetan sartu behar dugu egosketa gelditzeko eta gero zuritzeko errazagoa izan dadila.
Gogoratu: gehiegi egosten badugu, arrautza lehorregi geratuko da, eta usain desatsegina eta gorringoa kolore berdetsua hartuko du, baina jangai izaten jarraituko du.
Kontuan izan behar dugu egosketa-denboraz gain, beste faktore batzuk ere dutela eragina: arrautzaren tamaina (haundiak denbora gehiago behar dute) edo tenperatura (hozkailutik atera berria baduzu, denbora gehiago behar izango du). Eman ditugun aholkuak giro-tenperatura duten arrautz ertainetan erabiltzeko dira. Erreferentzia hori hartzen baduzu, egoera desberdinetan dauden arrautzak egosten jakin ahal izango duzu.
Konpartitu:
Arrautzaren egosketa-denborak
Guztiok dakigu nola egosten diren arrautzak, baina… ba al dakigu zenbat denbora? Lortu nahi dugun emaitzaren arabera. Ondoren, beharrezko egosketa-denboren zerrenda dakarkizugu:
Bere prestakinak, arretaz eta profesionaltasunarekin egindak, Hobea arrautzaren kalitatea erakutsi eta bereiziko dute, urtarrilatik denboraldia amaitu arte, udaren hasieran.
Gure lagunak errezeta desberdinetan Hobea arrautzak aurkeztuko dizkigu, bai klasikoak baita landakoak eta ekologikoak.
Robin Food ikustatu ezazu larunbata eta igandeetak ordu 2etatik aurrera ETB2n, plater berriak aurkitu gure Trikimailu eta Errezeten atalan eta berritasunen jakinaren gainean egon gure sare sozialetan: Facebook eta Twitter.
Konpartitu:
HOBEA ROBIN FOOD-EKIN
Atsegin handiz, hile honetik aurrera David de Jorge (Robin Food) izango dugu gurekin. Telebistako sukaldariak Hobea arrautzak erabiliko ditu bere errezeta originaletarako hasi berri den 2016ko lehenengo erdian.
Oso elikagai asegarria da: gosaltzen edo askaltzen baduzu, litekeena da ezorduetan jateko nahiak ez izatea. Bere proteina eta balio biologiko handiko gantzaen edukia da arrazoia. Horregatik, eta beste arrazoiengatik, kirolarientzako elikagai aparta da. Gure "Arrautza, kirolarientzako proteina iturri egokiena" artikuluan aurkituko duzu zergatia.
Prestatzerakoan, olioa bezalako osagai koipetsuak saihestu ditzakezu, eta bere zaporea bikaina mantenduko da oso errezeta arinetan: arrautza gogortua, plantxan, ur irakinetan…
Erabilera askoko janaria da ere: beste osagai askorekin nahas dezakezu eta entsalada bezalako janari arinetan osagarri proteiniko eta asegarri gisa gehitu dezakezu.
Amaitzeko, asegarria izateaz gain, organismorako oinarrizko osagarri desberdinak ere eskaintzen ditu: kolesterol "ona" (HDL), antioxidatzaileak, D bitamina, kolina… Gure "Arrautzaren onurak osasunari begira" artikuluan informazio gehiago aurkitu dezakezu.
Konpartitu:
NOLA ARGALDU ARRAUTZAREN LAGUNTZAZ
Gosea pixka bat kontrolatu behar dugunean osasuna berreskuratzeko, hau lortzeko ez dugu janari gozoari uko egin behar. Arrautzak gorpuzkera mantentzen lagundu ahal dizu, plater gozo-gozoak jateari utzi gabe.
- Askotariko formak: pixka bat irudimenarekin, arrautz egosiarentzako pila bat erabilera aurkituko dituzu, gabon apaingarri jangaiak prestatzeko: panpinak, aurpegiak, animalitxoak… txikiak liluratuko dituzu!
- Arrautz betetak: egosi, erditik moztu, gorringoa kendu, eta nahi duzunez bete ahal izango dituzu. Errusiar entsaladillaz, bexamelez, txanpinoiez…
- Oreak: arrautza oinarrizko osagarria da oreetan, oso erabilgarriak plater desberdinak prestatzeko: kanapeak, hostorea, enpanadillak… bai plater gazietan baita postreetan erabili ahal izango dituzu!
- Askotariko pastel gaziak: gabonetan, ezagunena da krabakorra-pastela, baina barazkiekin edo haragiarekin ere egin ditzakezu pastelak. Mamitsuak izateko, arrautza da osagarri garrantzitsuena.
- Postreak: merengeak, pastelak… zure janari dotoreenetan bukaera perfektua izango dira.
Konpartitu:
ARRAUTZA, ZURE ALIATUA GABONETAN
Arrautza ez da soilik eguneroko errezetetarako oso osagarri egokia, jaietako plater landuenetarako aliatu handia da ere: pila bat erabilera ditu, arina eta gozoa da, eta egitura paregabea dauka. Ideia batzuk dakarkizkizugu gabonetako platerretan arrautza erabiltzeko:
- Azkenaldian ezagunena da botilaren trikimailua. Hutsik dagoen plastikozko botila garbia leunki estutu apur bat aire ateratzeko, eta huts hori aprobetxatu gorringoa xurgatzeko.
- Zuringo bereizgailua erabili: hondoa itxita duen iragazkia da, gorringoa heltzen duena zuringoa alboko hutsunetatik xukatzen den bitartean.
- Irudimena erabili sukaldean daukazun tresnekin: zulo handiko iragazkia edo bitsadera erabilgarri aurkituko dituzu. Behar izanez gero, koilara ere erabili ahal izango duzu.
- Eskuarekin: ondo garbitu ondoren, arrautzaren edukia zure eskuan jarri, atzamarrak pixka bat irekitzen zuringoa haien artean erortzeko eta gorringoa esku-azpian mantentzeko.
Konpartitu:
Zuringoa eta gorringoa bereizteko 4 era desberdin
Nahiz eta zuringoa eta gorringoa bereiztea prozedura erraza izan, gehienetan oker egiten dugu. Oskolekin banantzeko era klasikoa (gorringoa oskolaren erdi batetik bestera pasatzea zuringoa erori arte) ez da gomendagarria, oskolaren kanpoaldeak arrautzara igaro daitezken bakteriak ditu eta. Ordezko era higienikoagoak dakarkizugu.
Arrautzaren oskolaren kolorea, normalean zuria eta marroia, oiloaren faktore genetikoek soilik erabakitzen dute.
Arraza bakoitzak kolore desberdinetako arrautzak ematen ditu, bere elikadura edo hazkuntzaren eraginik gabe: oskolaren pigmentu kontzentrazioak erabakitzen du, eta horregatik ez dago kalitate edo zapore desberdintasunarik arrautzen artean.
Konpartitu:
Zergatik daude kolore desberdinetako arrautzak?
Noizbait galdetu al diozu zure buruari zergatik existitzen diren kolore desberdinetako arrautzak? Aztarna bat: ez dago oiloaren elikaduraren menpe.
Hona hemen arrazoi nagusia: proteinez gain, haien xurgapena laguntzen duten beste elikagaiak ditu ere, horregatik oso erraza da digeritzea eta astuna ez denez, kirola egin aurretik ere jan dezakezu.
Bestalde, bere egituragatik, nahi izanez gero, zuringoa bereizi eta gorringoa baztertzea oso erraza da, lipidoak saihesteko eta solik proteinak kontsumitzeko.
Gainera, kirolarako prestatzeko eta indarberritzeko oso egokiada, askotariko mineralak eskaintzen ditu eta: sodioa, potasioa, magnesioa, kaltzioa, fosforoa, selenioa, burdina eta zink.
Azkenik, oso zapore neutroa duenez eta prestatzeko oso erraza denez, edozein plateretara egokitu daiteke, horregatik kontsumitzeko oso erraza da eta gustu guztientzako gai.
Konpartitu:
Arrautza, kirolarientzako proteina iturri egokiena
Ezaguna da arrautza kirolarientzako elikagairik garrantzitsuenetarikoa dela, eskaintzen duen balio biologiko altuko proteina kantitateagatik. Baina, zergatik da beste proteikoak baino onuragarria?
Oskola: bere eginkizuna arrautzaren edukia babestea da. Kaltzio-karbonatoaz konposatua dago, oso material porotsua, horregatik bere inguruko usainak xurgatzeko joera du.
Mintzak: oskolari itsatsita, arrautzaren barnealdea babesten duen aire-zelula osatzen dute.
Zuringoa edo albumena: bi atal ditu, dentsoa (barnekoa) eta biguna (kanpokoa), eta batez ere urak eta proteinak (gomendatutako eguneko kantitatearen %13ak) konposatuta dago.
Gorringoa: erdiko atala da, eta bere kolorea oiloaren elikaduraren araberakoa da. Elikagai gehienak ditu (bitaminak, lipidoak eta mineralak).
Mintz bitelinoa: gorringoa babasten eta itxuratzen du, zuringotik banantzen.
Txalazak: albumenaren loditzeak dira, biribilkatutako harizpien itxurarekin, eta gorringotik arrautzaren kontrako poloetara doaz. Bere eginkizuna gorringoa heltzea da, erdiratuta mantentzeko.
Konpartitu:
Arrautzaren anatomia
Ezagut dezagun arrautzaren atal bakoitza. Guztiek funtzesko eginkizuna betetzen dute eta elikadura balio handia eskaintzen digute: azken finean, izaki biziduna edukitzeko dago diseinatuta.
- Bere proteina eta gantzek energia kantitate handia ematen digute, oso beharrezkoa lanaldi luze baten aurretik.
- Era berean, gosea asetzen du, horregatik otamenak saihesten laguntzen gaitu, argaldu nahi badugu.
- Gaixotasun kardiobaskularrak saihesten laguntzen du HDL mailak igotzen dituelako, hau da, "kolesterol ona", bere gantzen kalitate apartari esker.
- A, D eta E bitamina-iturria da, eta baita burdina bezalako mineralak ere ditu.
- Bere antioxidatzaile eta kolina edukiek ikusmena eta memoria laguntzen dituzte hurrenez hurren.
Gogora ezazu garbi prestatu behar duzula arrautza, hobe egosita. Aparteko gantza kopuruak (olioa, gurina…)eskatzen dituzten prestakinek oso gosari astun bihur dezakete.
Konpartitu:
Arrautza gosaltzeko
Europan sustrai sakonak ez dituen arren, arrautza gosaltzea oso ohitura gomendagarria da, osasunerako ondasun asko eskaintzen ditu eta, batez ere eguneko lehenengo orduetan.
Hona hemen FAOk (Elikadura eta Nekazaritzarako Nazio Batuen Erakundeak) argitaratutako datuak, 2013ko datuak oinarri hartuta.
- Munduan ekoitzitako arrautzen % 92 oiloarenak dira. Zifra hori Txinan % 88ra jaisten da.
- Arrautza gehien ekoizten dituen herrialdea Txina da (munduko % 39), ondoren, Estatu Batuak (% 8), India (% 5) eta Japonia, Brasil, Mexiko eta Errusia (% 3). Ukraina, Indonesia eta Turkia gehitzen badizkiegu, herrialde horien guztien artean munduko arrautzen % 70 ekoizten dute.
- Azken 30 urteotan, munduko arrautzen ekoizpena % 152 hazi da. Asian, bestetik, hazkundea % 388koa izan da.
- Saltzen diren arrautzen % 83 freskoak dira (oskolarekin), % 14, likidoak eta beste % 3a, deshidratatuak.
- Europan urtero 250 arrautza ekoizten dira pertsonako.
Konpartitu:
Munduko arrautzak zenbakitan
FAOk Egg Facts izeneko infografia argitaratu du. Bertan, munduko arrautzen ekoizpen eta kontsumoari buruzko zenbaki batzuk eman ditu.
Arrautzak gure organismoak ondo funtzionatzeko behar dituen nutriente-iturri garrantzitsua da.
Proteina ugari dituenez, ona da immunitate-sistemarako. Ondorioz, oso lagungarria da kirolarientzat, bai eta argaltzeko dietetan ere, jateko gogoa kontrolatzen laguntzeaz gain, organismoak oso erraz xurgatzen duelako. Arrautza batek EGKren % 13 du.
Bihotzerako ona da: HDL kolesterola ematen dizu ("kolesterol ona" esan ohi diogu), eta horrek gaixotasun kardiobaskularrak prebenitzen laguntzen du.
Antioxidatzaile iturria denez, minbizia prebenitzen ere laguntzen du, erradikal askeengandik babesten baikaitu.
Duen Colina ( B7 bitamina) kopurua dela eta, umeen eta haurdunen nerbio-sistema garatzen laguntzen du eta giharren inflamazioa prebenitzen du. D bitamina ere ematen dizu (EGKren % 10), hezur indartsuak izateko ezinbestekoa.
Konpartitu:
Arrautzaren onurak osasunari begira
Egunero arrautza bat jatea ona ala txarra da? Antzina esaten zutenez, astean gehienez hiru arrautza jan genitzakeen, kolesterol handia zutelako. Gaur egun, ordea, badakigu ez diotela gure gorputzari kalterik egiten. Ikus dezagun zergatik... Gehiago irakurri.
Ikerketa Zientifikoen Kontseilu Goreneko (CSIC) talde batek, Mario Sandoval chefarekin lankidetzan, gosegarri eta snack bilduma garatu du, arrautzaren proteinetatik abiatuta, zuringoaren hidrolisi kimiko edo entzimatikoan oinarritutako teknika baten bitartez. Teknika hori honakoan datza: arrautzaren zuringo pasteurizatua proteinak zati txikiagoetan puskatzen dituen entzima batekin tratatzea, testura ugari lortzeko: likidoak, kurruskariak, kremak...
Arrautzaren proteinen kalitate handiak organismoarentzako nutriente-iturri dira, eta digeritzen errazak dira, ez baitute esnekirik, ezta koiperik ere.
Konpartitu:
Arrautzaren proteinetatik abiatuta gosegarri osasungarriak egiten dira
Produktu horiek, ia koiperik eta esnekirik ez dutenez, umeek, gehiegizko pisua duten pertsonek, adineko pertsonek eta kirolariek kontsumi ditzakete.